به گزارش شبکه خبری هزاره سوم به نقل از جام جم؛ امام علی(ع) در خطبه نود و نهم نهج البلاغه از زهد و ترک دنیاپرستی سخن می گوید و می فرماید: او را بر نعمتهایی که عطا فرموده ستایش می کنیم و در کارهای خود از او استعانت می جوئیم، از او سلامت در دین می خواهیم همان گونه که تندرستی در بدن از او تقاضا داریم. ای بندگان خدا شما را به ترک این دنیائی که سرانجام شما را رها می سازد توصیه می کنم گرچه شما ترک آنرا دوست ندارید، دنیایی که جسمهای شما را کهنه و فرسوده می کند با اینکه دوست دارید، همیشه تازه و نو باشید.

شما و دنیا به مسافرانی می مانید که تازه گام در جاده نهاده اند احساس می کنند به انتها رسیده اند و تا قصد رسیدن نشانه ای در وسط راه می کنند گویا به آن رسیده اند. آن چنان دنیا به سرعت می گذرد که هنوز گام در آن نگذارده پایان می یابد. در حالی که برای رسیدن به مقصد نهایی باید راه زیادی را بپیماید.

اما چگونه می تواند به مقصد برسد کسی که روز معینی در پیش دارد و از آن تجاوز نخواهد کرد. مرگ به سرعت او را می راند و عوامل مختلف او را به زور و برخلاف میل به جدایی از دنیا وادار می سازد.

پس در عزت و افتخارات(موهوم) این جهان سر و دست نشکنید و به زینت و نعمتهای آن فریفته نگردید و از رنج و سختیهای آن جزع و زاری نکنید، زیرا عزت و افتخارات آن به زودی پایان می گیرد و زیور و نعمتهایش زایل می گردد و رنج و سختی آن تمام می شود و هر خوب و بد در دنیا پایان می یابد و هر موجود زنده ای به سوی فنا پیش می رود. آیا برای شما در آثار پیشینیان وسیله عبرت نیست که شما را از (کردار بد) باز دارد و آیا اگر اندیشه کنید در آثار پدران خود عبرت نخواهید گرفت؟

مگر نمی دانید گذشتگان شما بر نمی گردند و بازماندگان باقی نمی مانند، مگر مردم دنیا را مشاهده نمی کنید که شبانه روز حالات گوناگونی دارند یکی می میرد و بر او می گریند و دیگری باقی می ماند و به او تسلیت می گویند و یکی در بستر بیماری افتاده دیگری به عیادت او می آید و دیگری در حال جان کندن است. یکی به دنبال دنیا می دود در حالی که مرگ به دنبال او در حرکت است و یکی در عالم غفلت فرو رفته در حالی که مرگ و حوادث دنیا او را فراموش نکرده اند!

و به همین گونه بازماندگان به دنبال گذشتگان می روند. به هوش باشید، نابود کننده لذات و بر هم زننده کامیابی ها و قطع کننده آرزوها(یعنی مرگ را) بسیار به خاطر بیاورید در آن هنگام که تصمیم بر کارهای زشت دارید و برای ادای حق واجب خدا و نعمتهای بی شمار و احسان های بی پایانش از او استعانت جوئید.

مولای متقیان امیرمومنان علی(ع) می فرماید: «من اکثر من ذکر الموت نجی من خداع الدنیا؛ هر کس فراوان یاد مرگ کند، از حیله های دنیا، رهایی می یابد». حضرت علی(ع) می فرماید: «و من اکثر ذکر الموت رضی من الدنیا بالکفاف: هر که بسیار یاد مرگ کند، به اندازه کفاف، از دنیا راضی است».

یادآوری مرگ، تأثیرگذاری های مثبت و سازنده ای در زندگی آدمی دارد. به خاطر این آثار روحی و تربیتی، در تعالیم و آموزه های دینی نیز بدان تاکید و سفارش های فراوانی شده است. یکی از آثار سازنده و تربیتی یاد مرگ، پوشیدن لباس زهد در دنیاست. یاد مرگ، دنیا را در چشم انسان زاهد، خوار و کوچک می کند.

امام صادق(ع) می فرماید: «یاد مرگ، شهوت ها را از بین می برد، ریشه های فراموشی را یکسره بر می کند؛ دل انسان را به وعده های الهی محکم می کند و روحیه انسان را از سنگدلی به لطافت و رقّت قلب می کشاند. نشانه های هوس را از بین می برد و آتش حرص را خاموش و دنیا را پیش چشمان انسان، کوچک می کند»!

این گونه یاد مرگ انسان را از غوطه ور شدن در هوس ها و لذت های دنیوی باز می دارد و تحمل سختی ها را بر انسان آسان می کند. کسی که فراوان به یاد مرگ می افتد، به کمترین مال و نعمت دنیا راضی است و دیگر بخل و حرص، در دل او راه نمی یابد. او به اندازه نیازش از دنیا بهره می گیرد.

دنیا و زیبایی های آن بسیار فریبنده است و کسی که بتواند با یاد مرگ و قیامت دل خود را روانه سرای دیگر کند، نیرنگ و زرق و برق دنیا، دیگر نمی تواند بر او غلبه کند؛ آن چنان که مولای متقیان، امیرمومنان علی(ع) می فرماید: «من اکثر من ذکر الموت نجی من خداع الدنیا: هر کس فراوان یاد مرگ کند، از حیله های دنیا، رهایی می یابد».

همچنین، ایشان در سفارش های خود که در نهج البلاغه آمده است، چنین می فرمایند: «ای مردم! سفارش من به شما این است که مرگ را از یاد نبرید و کمتر از آن غفلت کنید، چگونه غافل می شوید از چیزی که هرگز از شما غفلت نمی کند؟ مگر همه روزه، مرده ها را نمی بینید که بر خلاف میلشان به سوی گورها برده می شوند و در حفره های تنگ و تاریک آن جای می گیرند؟ گویی هرگز در این دنیا زندگی نکرده و در آبادانی آن نکوشیده اند.

از سرایی که در آن به سر می بردند، می روند و اسیر توده های خاکی که از آن وحشت داشتند، می شوند. سرگرم دنیایی بودند که از آن دست کشیدند و آخرتی را که به سوی آن کوچ کردند، تباه ساختند. دیگر نمی توانند از بدی هایی که کرده اند، برگردند و نه این توان و قدرت را دارند که به خوبی هایی که از دستشان برمی آید، بیفزایند. به دنیا مهر ورزیدند، ولی دنیا فریبشان داد. به آن اعتماد کردند و او بر زمینشان زد».

این گونه، انسان زاهد روزهای عمر خود را رو به کاستی می بیند و هر لحظه، خود را یک گام نزدیک تر به مرگ احساس می کند و در نتیجه تلاش می کند تا برای آن دنیای خود نیز زاد و توشه ای فراهم کند، که تأمین کننده نیازهای او در فردای قیامت باشد. آنگاه آن حضرت، خطبه خویش را این چنین به پایان می رساند: زاهدان، گروهی از مردم دنیا هستند که دنیاپرست نیستند. پس در دنیا زندگی می کنند، اما آلودگی دنیاپرستان را ندارند.

در دنیا با آگاهی و بصیرت عمل می کنند و در ترک زشتی ها، از همه کس سبقت می جویند، بدن هایشان به گونه ای در تلاش و حرکت است که گویا در میان مردم آخرت هستند. اهل دنیا را می نگرند که مرگ بدنها را بزرگ می شمارند، اما آنها مرگ دلهای زندگان را بزرگ تر می دانند.

یکبار رسول اکرم(ص) برای نماز آمدند. گروهی را دیدند که آشکارا می خندند و بر اثر خنده دندانهای آنان ظاهر است. آن حضرت فرمودند: اگر مرگ را بسیار یاد کنید آن حالی را که من می بینم نخواهید داشت، لذا مرگ را بسیار یاد کنید. هیچ روزی بر قبر نمی گذرد مگر اینکه در آن روز ندا می دهد: من خانه تنهایی هستم. من خانه خاکی هستم. من خانه کرم ها هستم. هرگاه شخص مؤمنی در قبر گذاشته می شود، قبر خطاب به او می گوید: آمدنت مبارک! خوش آمدی!

از تمام کسانی که روی زمین هستند تو نزد من محبوب تری. امروز که نزد من آمده ای بهترین برخورد مرا نسبت به خود خواهی دید. سپس قبر برایش تا منتهای نظر وی وسیع و فراخ می شود و دروازه ای از بهشت برایش گشاده می شود که از آن نسیم بهشت و بوهای عطرآگین به او می رسد.

هرگاه شخص بد عمل در قبر گذاشته می شود، قبر خطاب به او می گوید: آمدنت نامبارک، بد آمدی. از تمام کسانی که روی زمین هستند منفورترین آنها نزد من تو هستی. امروز که به من سپرده شده ای برخورد مرا با خود خواهی دید. سپس برخورد مرا با خودخواهی دید. سپس او را چنان می فشارد که دنده های پهلوی او را در هم فرو می روند و هفتاد اژدها بر وی مسلط می شود.

آن اژدها چنان زهر و سم خطرناکی دارند که اگر یکی از آنها بر زمین بدمد بر اثر آن هیچ گیاه و علفی بر روی زمین نمی روید و تا قیامت اژدها او را می گزند. پس از آن، پیامبر اکرم(ص) فرمودند: قبر یا باغی از بهشت است و یا خندقی از آتش دوزخ. خوف و خشیت الهی امری بسیار مهم و ضروری است. روی همین اساس، رسول اکرم(ص) اغلب در فکر و اندیشه عمیقی قرار داشتند و یاد مرگ برای این امر بسیار مفید و سودمند است. به همین جهت آن حضرت(ص) این نسخه را تجویز کردند. بنابراین گاهی، یاد و ذکر مرگ بسیار لازم و ضروری خواهد بود.