به گزارش فارس، سید مجتبی ثمره‌هاشمی، دستیار ارشد دولت محمود احمدی‌نژاد، با اشاره به مذاکرات پیش رو، اظهار داشت: مذاکرات ژنو در واقع دو هدف را تعقیب می‌کرد یکی «تثبیت حقوق هسته‌ای و غنی‌سازی برای مقاصد صلح‌آمیز» و دیگری «رفع تحریم‌ها» و مضایقی که در طول سال‌های گذشته به بهانه موضوع هسته‌ای علیه ایران از طریق سازمان ملل، کشورهای اروپایی و آمریکا وضع شده است.

وی در ادامه درخصوص ارزیابی خود از توافق‌نامه ژنو گفت:‌ برای ارزیابی توافقنامه ژنو باید اهداف را در نظر گرفت و بررسی کرد که آیا به آن رسیده‌ایم یا خیر.

ثمره‌هاشمی تصریح کرد: خارج از برخی آثار فرعی و تبعی با استناد به نامه‌ آقای رئیس جمهور به محضر مقام معظم رهبری در خصوص توافق‌نامه می‌بینیم که هدف از مذاکرات تثبیت حقوق ملت ایران در عرصه هسته‌ای و غنی‌سازی بوده است . لذا مسائل دیگری از قبیل رفع ایران هراسی که نقل می شود فرعی است.

*ارزیابی توافقنامه ژنو فقط با نگاه به کلیات و بدون توجه به بندها و اجزا آن ناقص و نادرست است

ثمره‌ هاشمی ادامه داد: برای ارزیابی یک توافقنامه باید موارد کلی و جزئی آن را با هم ملاحظه کرد و استناد به یک موضوع کلی نمی‌تواند دلیل کافی بر خوب، بد، موفق و یا ناموفق بودن باشد. مثلا توافق‌نامه 1919 ایران و انگلیس مقدمه‌ای دارد که هر کس آن را بخواند می‌گوید توافق خوبی است در مقدمه قرارداد مزبور آمده است: «دولت انگلیس با قاطعیت هرچه تمام‌تر تعهداتی را که مکرر در سابق برای احترام مطلق به استقلال و تمامیت ارضی ایران در نظر گرفته است تکرار می‌کند».

وی تصریح کرد: هر کس فقط مقدمه این قرار داد را بخواند می‌گوید احسنت چقدر انگلیسی‌ها به استقلال و تمامیت ارضی ایران متعهد هستند. اما در ادامه قرارداد به اعزام مستشاران انگلیسی به ایران برای استخدام در ادارات مختلف با خرج دولت ایران (برای سازماندهی نظام اداری و نفوذ در آن) همچنین به اختیار انگلیس در تعیین صاحب منصبان نظامی ایران، سازماندهی جدید برای حفظ نظم در داخل و در سرحدات (در واقع تاسیس و سازماندهی قوای نظامی ایران اعم از ارتش و ژاندارمری به هزینه دولت ایران) و به موضوع در اختیار گرفتن عایدات گمرک و سایر عایدات به عنوان تضمین بازپرداخت اقساط وام 2 میلیون پوندی دولت انگلیس به ایران اشاره می‌شود تعهداتی که سازمان اداری ایران و قوای مسلح و مهمترین منبع درآمد دولت ایران را در اختیار انگلیسی‌ها قرار می‌دهد و در واقع چیزی از استقلال ایران باقی نمی‌گذارد.

*باید سند را جامع ملاحظه کرد

وی با طرح این پرسش که آیا حق هسته‌ای ایران به عنوان هدف اصلی طرف ایرانی در مذاکرات ژنو به رسمیت شناخته شده است یا خیر؟ به قرائت بخشی از توافقنامه ژنو پرداخت و گفت: در مقدمه توافقنامه ژنو آمده است که «این راه حل جامع ایران را قادر می‌سازد تا به طور کامل از حق خود از انرژی هسته‌ای برای اهداف صلح‌آمیز بر اساس مواد مرتبط در معاهده NPT و در تطابق با تعهدات خود در این معاهده از آن بهره‌مند شود.» توجه بفرمائید از جمله مواد معاهدهNPT ماده یک بند 4 است که می‌گوید: «هیچ نکته‌ای در این پیمان نباید به گونه‌ای تفسیر شود که حق مسلم هم‌پیمانان را در انجام تحقیقات، تولید و استفاده از انرژی هسته‌ای برای مقاصد صلح‌آمیز تحت تأثیر قرار دهد» یعنی هیچ محدودیتی برای عضو این پیمان در تولید انرژی هسته‌ای و در داشتن چرخه سوخت هسته‌ای از ابتدا تا انتها برای مقاصد صلح‌آمیز وجود ندارد. خوب تا اینجا مثبت به نظر می‌رسد اما می‌بینیم که در ادامه توافقنامه ژنو آمده است که این راه‌حل جامع در برگیرنده یک برنامه غنی‌سازی است که توسط طرفین تعریف شده و با محدودیت‌های عملی و اقدامات شفاف‌ساز برای کسب اطمینان از ماهیت صلح‌آمیز این برنامه است؛ یعنی در همین جا بند فوق الاشاره نقض شده و حقوق هسته‌ای محدود شده است زیرا که گفته شده باید توسط طرفین تعریف شود. خوب، غربی‌ها برنامه هسته‌ای ایران را چگونه می‌خواهند تعریف کنند و به چه تعریفی قانع هستند؟ یقیناً مطابق میل خودشان تعریف می‌کنند و دوم اینکه با صراحت عنوان شده است که برنامه هسته ای توام با محدودیت‌های عملی باشد که این هر دو با معاهده NPT مغایرت دارد.

وی افزود: توافقنامه در جای دیگری ابعاد این محدودیت‌ها را بیشتر نمایان می‌کند و می‌گوید «‌این توافق در برگیرنده یک برنامه غنی سازی است که توسط طرفین تعریف شده ... منطبق با نیازهای عملی با محدودیت‌های توافق شده در زمینه دامنه و سطح فعالیت‌های غنی‌سازی و ظرفیت مکانی که (غنی‌سازی) انجام می‌شود و ذخایر اورانیوم غنی شده برای یک دوره‌ای است که توافق می‌گردد.»

ثمره هاشمی تصریح کرد: در این متن حتی میزان نیاز ایران به مواد غنی شده و مکان غنی سازی هم باید با توافق غربی‌ها باشد. لذا توافق به طور واضحی هم حق حاکمیت، حقوق هسته‌ای و غنی سازی ایران را محدود و تهدید می‌کند و هم حقوق ناشی از عضویت در معاهده NPT را نادیده می‌گیرد و بلکه در مواردی آن را سلب می‌کند.

*طرف مخاصمه ایران در بحث هسته‌ای آمریکا است

وی ادامه داد: طرف مخاصمه ما در واقع آمریکا است وقتی رئیس جمهورآمریکا تصریح می‌کند ما حق غنی سازی ایران را به رسمیت نمی‌شناسیم و محدودیت‌هایی در توافقنامه تصریح شده، که دال بر عدم شناسایی حق مسلم ایران به طور کامل است چگونه می‌توانیم بگوییم حق هسته‌ای ایران به رسمیت شناخته شده است؟

* توافقنامه ژنو پیشرفت هسته‌ای را متوقف کرد و چند گام به عقب برگشتیم

ثمره هاشمی در ادامه به تعهدات ایران در توافقنامه ژنو اشاره و گفت: در این مدت 6 ماه و یا مرحله اول ما باید نیمی از اورانیوم غنی شده 20 درصد را تبدیل به اکسید و مابقی آن را نیز برای سوخت رآکتور تحقیقاتی فعلی نگه داریم. همچنین ما متعهد شدیم که غنی‌سازی بیش از 5 درصد انجام ندهیم بنابراین ما در همین مورد دو گام به عقب برگشتیم.

وی اضافه کرد: ایران در توافقنامه ژنو متعهد شده است که هیچ گامی را در پیشرفت بیشتر در تأسیسات نطنز، فردو و رآکتور اراک بر ندارد و هیچ اقدام توسعه‌ای و تحقیقاتی منجر به انباشت اورانیوم  صورت نگیرد یعنی در واقع برنامه پیشرفت هسته‌ای ایران متوقف شده است.

وی به تأسیسات هسته‌ای اراک اشاره کرد و گفت: پروژه اراک طبق گفته کارشناسان درصد بالایی پیشرفت داشته است و آنان می‌توانستند در یک بازه زمانی معینی آن را راه‌اندازی کنند اما حالا طبق توافقنامه ژنو فعالیت آن باید متوقف شود لذا به استناد توافقنامه نه تنها حق هسته‌ای ایران در این معاهده به طور کامل تثبیت نشد بلکه پیشرفت هسته ای نیز متوقف شده است و عقبگردهایی هم داشته‌ایم.

ثمره‌هاشمی به دستاوردهای ایران در توافقنامه ژنو نیز اشاره و عدم کاهش خرید نفت ایران، تعلیق صادرات پتروشیمی و آزاد شدن تدریجی 4.2 میلیارد دلار از وجوه بلوکه شده ایران را از جمله دستاوردها دانست که البته معادل امتیازات واگذار شده نیست.

*در بحث صادرات پتروشیمی مشکلات چندانی نداشتیم

وی در خصوص تعلیق تحریم پتروشیمی خاطرنشان کرد: در صادرات پتروشیمی مشکل چندانی نبود مسئولان پتروشیمی اعلام کردند که ما بازارهای جدید پتروشیمی را پیدا کرده‌ بودیم.

*آمریکا بخش های کوچکی از وجوه بلوکه شده خود ما را به صورت قسطی آزاد می‌کند و آن را امتیاز برای ایران حساب می آورد

وی با بیان اینکه بعضی‌ها تصور می کنند 4.2 میلیارد دلار را آمریکایی‌ها از جیب خودشان به ایران می‌دهند، گفت: این اشتباه است چرا که این وجوه متعلق به ملت ایران است که حالا آمریکایی‌ها می‌خواهند بخشی از آن را آزاد کنند اما به صورت اقساط.

*در توافقنامه ژنو آنچه امتیاز داده‌ایم با آنچه گرفته‌ایم قابل قیاس نیست

ثمره هاشمی  همچنین گفت:‌ در گذشته هر تحریمی که آمریکایی‌ها انجام می‌دادند ایران در مقابل آن یک اقدام عملیاتی در پیشرفت هسته‌ای‌داشت و اینها کم کم انباشته شده بود تا آنجا که به تولید غنی‌سازی 20 درصد  و تولید صفحه سوخت رسید. حتی ایران سانتریفیوژهای نسل جدید را تولید ‌کرد اما امروز نمی‌شود طبق توافقنامه پیشرفت‌های هسته‌ای‌ را توسعه داد در حالی که تحریم‌های جاری غربی‌ها همچنان ادامه دارد و تحریم‌های جدیدی را هم بعد از توافقنامه به اجرا گذاشتند.

وی ادامه داد:‌ تحریم‌های جدید نه تنها با حقوق بین‌الملل در تعارض است بلکه با اصل حسن نیت که در توافقنامه آمده است در تضاد می‌باشد چراکه طبق بند 18 کنوانسیون 1969 وین ـ یک کشور ملزم است از اقداماتی که به هدف و منظور یک معاهده لطمه وارد می کند حتی قبل از لازم الاجرا شدن آن خودداری کند ـ ابلاغ اجرای تحریم‌های جدید توسط آمریکا و اتحادیه اروپا نقض معاهده مزبور و نقض توافقنامه است.

مشاور ارشد رئیس جمهور سابق تصریح کرد:‌ در صورت تفاهم نهایی فقط تحریم‌های مربوط به مسائل هسته‌ای قرار است برداشته شود و مثلا تحریم‌های یکجانبه آمریکا در امور بانکی و مالی که به بهانه های مختلف وضع شده است می‌تواند همچنان پابرجا بماند.

ثمره‌هاشمی ادامه داد: در انتهای گزارش توافقنامه ژنو آمده است که در نهایت همه تحریم‌‌های سازمان ملل، اتحادیه اروپا و دولت آمریکا علیه ایران که مربوط به مسائل هسته‌ای باشد برداشته خواهد شد. بعضی‌ها تصور می‌کنند که طبق این توافقنامه همه تحریم‌ها برداشته می‌شود درحالی که اینگونه نیست بلکه تحریم‌های بانکی و مالی آمریکا علیه ایران به بهانه  3 عنصر مربوط به حقوق بشر، موضوع هسته‌ای و تروریسم وضع شده است و تعلیق تحریم‌های ذکر شده در توافقنامه ژنو تازه اگر محقق شود صرفاً مربوط به تحریم های مرتبط با موضوع هسته‌ای است. یعنی اگر ایران تمام تأسیسات هسته‌ای خود را هم برچیند توافقنامه مزبور آمریکا را ملزم به رفع تحریم‌های مالی و بانکی نمی کند و جالب است در مذاکرات بین نمایندگان دولت امریکا و کنگره با صراحت به این موضوع پرداخته شده است.

ثمره‌هاشمی همچنین درخصوص مدت زمان حل و فصل نهایی بحث هسته‌ای ایران در توافقنامه ژنو نیز اظهار کرد: در توافقنامه ژنو واژه لانگ ترم(long term) آمده است بنابراین این زمان فعلا نامعلوم و طولانی مدت است. و حکایت از آن می‌کند اگر توافقی هم حاصل شود. به بهانه اینکه ایران باید اعتماد سازی کند و زمان زیادی برای این کار لازم است غربی ها اجرای تعهدات نهایی خود را به آینده دوری موکول می‌کنند و با یک نظر خوشبینانه به این معنا خواهد بود که پیشرفت هسته‌ای ما سال‌ها متوقف اما تحریم‌های آنان جاری بماند.

*بازرسی‌های کم‌نظیر و یا بی‌نظیر

وی در بخش دیگری از این گفت‌و‌گو به بازرسی‌ها و نظارت‌های گسترده آژانس اشاره و تأکید کرد: بازرسی‌هایی که در این توافقنامه اشاره شده است، بازرسی‌هایی کم‌نظیر و یا بی‌نظیر است.

ثمره هاشمی گفت:‌ در توافقنامه آمده که اطلاعات مربوط به طرح‌های آینده ایران در مورد تأسیسات هسته‌ای یعنی طرحی که هنوز به اجرا درنیامده باید در اختیار گذاشته شود یعنی اینکه ایران چه طرحی دارد و برای آینده می‌خواهد چه کاری انجام دهد. در حالی که بر اساس قوانین جاری آژانس بین‌المللی حتی اگر کشوری بخواهد چرخه سوخت را راه‌اندازی کند، تنها 6 ماه قبل از تزریق گاز باید اطلاع دهد.

ثمره هاشمی ادامه داد: از جمله تعهدات ایران در قبال نظارت و بازرسی تشریح ساختمان سایت‌های هسته‌ای، تشریح فعالیت آن‌ها، دسترسی مدیریت شده به کارگاه‌های مونتاژ سانتریفیوژ، محل انبار نگهداری و اطلاعات مربوط به همه پروژه‌‌های هسته‌ای جاری و آینده است که باید در اختیار بازرسان قرار داده شود.

*اختیارات جدید برای بازرسی ها تمام فرایند هسته ای را در دید دشمن قرار می‌دهد

وی اضافه کرد: دادن این اختیارات برای بازرسی تمام فرآیند هسته‌ای را در دید دشمن قرار می‌دهد تهیه ابزار و وسایلی که در نهایت منجر به تولید سوخت می‌شود یک پروسه پیچیده و کاملاً محرمانه بوده است. بازرسی‌های پذیرفته شده سبب می‌شود دشمن با جوانب کار آشنا شود و با مانع تراشی سد پیشرفت علمی کشور ما شود.

ثمره هاشمی به ترور دانشمندان هسته‌ای کشورمان اشاره کرد و گفت: بعضی از شهدای هسته‌ای کار تدارک پیچیده تأمین هسته‌ای را عهده دار بودند و به همین خاطر به شهادت رسیدند با این توافق نامه باید خودمان با دست خودمان تمام سفره را باز کنیم و هر چه را داریم در معرض دید دشمن قرار دهیم.

*اختیارات جدید بازرسی از اختیارات بازرسی های ذیل پروتکل الحاقی نیز بالاتر است

وی با تاکید براینکه اختیارات جدید برای این بازرسی‌ها حتی از ظرفیت پروتکل الحاقی در مواردی بالاتر است، در مورد پروتکل الحاقی هم گفت: در توافق نامه ژنو اشاره شده است که پروتکل الحاقی وفق نظام قانونی‌ موجود در ایران باید به تصویب برسد؛ همین مسئله دسترسی‌های بیگانگان در موضوع هسته‌ای را بسیار زیاد می‌کند و در آینده چالشی جدی برای کشور خواهد بود.

ثمره هاشمی در پاسخ به این پرسش که برخی کارشناسان معتقدند که مذاکره با 1+5 باعث شد به این چند کشور تا حد شورای امنیت و سازمان ملل اهمیت داده شوند، گفت: بله این حرف درستی است.

ثمره هاشمی همچنین درپاسخ به این سوال که چرا تیم مذاکره کننده در انعقاد قرارداد تعجیل کردند و همه جوانب را در نظر نگرفتند گفت: شاید به این علت که نتایج آن به عنوان دست آوردی در گزارش 100روزه مطرح شود.

وی خاطرنشان کرد: شاید دولت تا حدودی به آمریکایی‌ها اعتماد کرد از رئیس دولت نقل کردند که گفته اند آقای اوباما فردی مؤدب و باهوش است در صورتی که اوباما بعد از توافق ژنو مصاحبه می‌کند و می‌گوید ما به به رئیس جمهور ایران اعتماد نداریم و پیشرفت هسته‌ای ایران را مسدود کردیم و به عقب برگرداندیم. یعنی در واقع به ملت ایران توهین می‌کند.

ثمره‌هاشمی خاطرنشان کرد: امروز دستاوردهای هسته‌ای فقط یک پیشرفت فنی نیست بلکه پرچم عزت و اقتدار کشور و نشان اراده ملت ایران در حفظ استقلال و در مبارزه با زیاده خواهان و زورگویان جهانی است . این پرچم باید برافراشته بماند.

وی با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه جنگ امروز جنگ بین اراده‌ها است، گفت: دشمنان می‌خواهند اراده ملت ایران را در هم بشکنند و بگویند بالاخره موضوع هسته‌ای ایران را جمع و یا محدود کردیم؛ ملت ایران هزینه‌های بسیاری برای عزت و شرف خود پرداخت کرده است.

ثمره هاشمی با بیان اینکه انقلاب اسلامی برای کرامت، عزت، آزادگی، عدالت و مبارزه با استکبار بوده است، گفت: این شاخص‌ها باید مدنظر باشد.

*آمریکایی‌ها نقض عهد و تحریم‌ها را تشدید کردند

وی در ادامه گفت آمریکایی‌ها نقض عهد می‌کنند چون اینها وفادار نیستند و ما امروز نیز دیدیم که آمریکایی‌ها نقض عهد کرده و تحریم‌ها را تشدید کردند.

ثمره هاشمی در پاسخ به این پرسش که آیا خوشبینی به آمریکا منجر به توافقنامه ژنو شد و اگر بله، آیا این خوشبینی در دولت احمدی‌نژاد نیز وجود داشت یا خیر، گفت: ایران هیچ گاه مذاکره را به طور مطلق رد نکرده است بلکه همواره گفته است که مذاکرات باید مبتنی بر عدالت و احترام متقابل باشد.

وی تصریح کرد: اگر در گذشته آمریکایی‌ها سر عقل می‌آمدند و اعلام می‌کردند حقوق ملت ایران در موضوع غنی سازی هسته‌ای را به رسمیت می‌شناسند، می‌شد با آنان مذاکره کرد. البته در گذشته در موضوع عراق، افغانستان و حتی مبارزه با مواد مخدر با آنان مذاکره شده است.

وی با تاکید بر اینکه عدالت، احترام متقابل و حفظ کرامت انسانی از اصول سیاست خارجی بوده است گفت، آمریکایی‌ها هیچ گاه اعلام نکردند که این اصول را می‌پذیرند؛ اگر دولتمردان آمریکایی اعلام می‌کردند که بر این اساس آمادگی مذاکره با ایران را دارند در گذشته هم با آنان می شد مذاکره کرد.

ثمره هاشمی در پاسخ به این پرسش که یعنی امروز آمریکایی‌ها این ارکان را پذیرفته و اعلام داشته‌اند و به همین منظور دولت روحانی با آنان مذاکره می‌کنند، اظهار کرد:‌ خیر آمریکایی‌ها هیچ وقت اعلام نکردند بلکه آنها از ابتدا گفتند ما حق غنی سازی ایران را به رسمیت نمی‌شناسیم. هنوز هم بر این اصرار دارند.

*انتظار بود دولتمردان پاسخ اهانت آمریکایی‌ها را بدهند

ثمره‌هاشمی به برخی اظهارات دولتمردان آمریکایی و اهانت آنان نیز اشاره و تصریح کرد: انتظار این بود وقتی دولت آمریکا به نماینده ملت و رئیس‌جمهور ایران اهانت می‌کند دولتمردان ما عکس‌العمل نشان دهند. بهتر بود دولتمردان در مقابل این جمله آمریکایی‌ها که به رئیس جمهور ایران و وزیر خارجه اعتماد نداریم می‌ایستادند و به او پاسخ می دادند.