به گزارش شبکه خبری هزاره سوم به نقل از همشهری آنلاین، استفاده از این کلمات اگرچه به شوخی بین ما رواج پیدا کرده اما در حقیقت هم می‌تواند ما را نگران کند. البته غرق شدن در سبک زندگی جدید و استفاده بیش از حد از تکنولوژی به این فراموشی‌ها دامن می‌زند. باز هم بهترین راه، پیشگیری است. برای همین بهتر است به‌دنبال راه‌هایی باشیم که به وسیله آن بتوانیم حافظه خود را هرچه بیشتر تقویت کنیم. برای این کار تغذیه حرف اول را می‌زند.
کدام ماده‌غذایی را بیشتر مصرف کنیم؟
تحقیقات نشان داده است افرادی که از این مواد غذایی استفاده می‌کنند بین 5تا 10سال ذهن‌شان جوان‌تر، فعال تر و حافظه‌شان قوی‌تر خواهد بود.
آنتی‌اکسیدان‌ها: برای انتخاب مواد غذایی مناسب برای تقویت حافظه ابتدا باید به آنتی‌اکسیدان‌ها اشاره کنیم. میوه‌های رنگی و سبزی‌ها به‌خصوص میوه‌های قرمز و بنفش حاوی آنتی‌اکسیدان‌های بسیار بالایی هستند. مثلا سیب‌قرمز آنتی اکسیدان بالاتری نسبت به سیب‌های دیگر دارد. یا در خانواده توت‌ها، توت‌سیاه و تمشک نسبت به توت سفید آنتی اکسیدان بیشتری دارند. سبزیجات تیره هم نسبت به سبزی‌های دیگر آنتی‌اکسیدان بیشتری دارند.
بهترین سبزیجات برای تقویت حافظه: بروکلی، کلم، گل کلم، ترب و ترب‌کوهی برای تقویت حافظه بسیار مناسب هستند.
مواد غذایی حاوی آنتی‌سیانین: شاتوت، بادمجان، تمشک، انگورسیاه، توت‌فرنگی، پیاز و سیب‌قرمز، هلو و پرتقال‌توسرخ و ریواس.
مواد غذایی حاوی اسید فولیک: عدس، خردل، ترب‌سفید، بروکلی، آب پرتقال، هویج، توت فرنگی و انواع نان‌ها و پاستا‌هایی که با اسیدفولیک غنی می‌شوند منابع بسیار خوبی برای آهن و متعاقب آن تقویت حافظه به شمار می‌روند.
ویتامین‌های مؤثر بر حافظه: ویتامین‌های خانواده B6 ویتامین‌های مناسبی برای تقویت حافظه هستند که منابع خوب آن در گوشت گوساله، ماهی سالمون و سینه مرغ یافت می‌شوند. ضمن اینکه ویتامین B12 هم معمولا در منابع جانوری مانند گوشت یافت می‌شود.
قهوه: معمولا فعالیت مغزی افرادی که به خوردن 2تا 3 فنجان قهوه در روز عادت دارند درناحیه پیشانی افزایش پیدا می‌کند و همین موضوع باعث می‌شود عملکرد حافظه آنها بهتر شود. اما افرادی که نمی‌توانند کافئین استفاده کنند می‌توانند به جای آن از چای بنوشند چون چای هم خاصیت ایجاد تحریک مغزی را دارد.
کدام ماده غذایی را حذف کنیم؟
بعضی مواد غذایی برای حافظه مضر هستند که بهتر است از خوردن آنها اجتناب کنیم. به‌عنوان مثال غذاهای غنی از چربی برحافظه تأثیرات منفی می‌گذارند. دونات‌ها، همبرگر، چیپس، پنیر‌های چرب و بستنی‌های خامه‌ای حاوی چربی‌های مضری هستند که می‌توانند باعث انسداد عروق و تشکیل پلاک در آنها و سبب بروز اختلال در حافظه و همچنین سکته‌های مغزی شوند.
چند توصیه مهم
1- به ذهنتان استراحت ندهید
بهترین کار برای اینکه ذهن پویا وحافظه قوی داشته باشیم این است که از ذهنمان زیاد کار بکشیم مثلا شعر حفظ کنیم. در واقع هر چقدر ما مهارت‌های بیشتری کسب کنیم احتمال تقویت حافظه ما هم بیشتر می‌شود.
2- زیاد تلویزیون نبینید!
یکی از چیزهایی که تأثیر منفی بر حافظه ما می‌گذارد تماشای بیش از حد تلویزیون است. افرادی که زیاد تلویزیون می‌بینند، فعالیت مغزی آنها کمتر می‌شود و هنگامی که فعالیت مغزی کاهش پیدا می‌کند، در دراز مدت حافظه شخص با اخلال مواجه می‌شود.
3- سیگار نکشید!
کشیدن سیگار همانطور که خطر بیماری‌های قلبی-عروقی را افزایش می‌دهد، خطر کاهش خونرسانی به مغز را هم افزایش می‌دهد که این موضوع باعث آسیب‌های جبران‌ناپذیری به حافظه ما می‌شود.
4- صبحانه، ناهار و شام را حذف نکنید!
یکی از عادت‌های خوب برای تقویت حافظه خوردن صبحانه است. وقتی ما هنگام شب ساعات زیادی گرسنه می‌مانیم با افت شدید قند خون مواجه می‌شویم و اگر صبح هم قند کافی به مغزمان نرسانیم، مغز نمی‌تواند عملکرد مناسبی داشته باشد. بنابراین اگر می‌خواهیم مغز ما در طول روز به خوبی کار خود را انجام دهد باید حتما صبحانه بخوریم. البته بهتر است شیر و غلات کامل را در صبحانه خود بگنجانیم.
ناهار: بهتر است برای ناهار ازسبزیجاتی با رنگ تیره و گوشت‌های کم چرب استفاده کنیم. در واقع نقش مصرف گوشت در تقویت حافظه به‌دلیل داشتن ویتامین B12 آن است.
شام:خوردن شامی سبک شامل سبزیجات و پروتئین بالاخص اگر ابتدای شب میل شود می‌تواند مانع از اختلال در خونرسانی به مغز شود.
5- مکمل‌‌های مولتی ویتامین
برای تقویت حافظه و افزایش کارایی مغز می‌توانیم از مکمل‌هایی که در این خصوص وجود دارد استفاده کنیم، بنابراین حتما باید از ویتامین‌هایی استفاده کنیم که در تقویت حافظه نقش مهمی دارند. مانند ویتامین B1، B2، B6، B3 و ویتامین B12 و اسید فولیک.
آلزایمر به سراغ چه کسانی می‌رود؟
معمولا آلزایمر در دهه‌های ششم و هفتم زندگی اتفاق می‌افتد که علت اصلی آن تشکیل پلاک‌هایی در مغز و آلودگی‌های محیطی ازجمله آلودگی هواست.
افرادی که ناخواسته سرب در رژیم غذایی آنها وجود دارد بیشتر در معرض خطر ابتلا به آلزایمر قرار دارند. مثلا وقتی نان را داخل روزنامه می‌پیچیم، نان داغ با سرب موجود در روزنامه واکنش نشان می‌دهد و بدین‌ترتیب سرب وارد غذای ما می‌شود همین موضوع در دراز مدت باعث تشکیل پلاک‌هایی در مغز می‌شود که می‌تواند به آلزایمر هم منجر شود. ضمن اینکه در ابتلا به این بیماری عوامل زیادی ازجمله مسائل ژنتیک هم می‌توانند نقش داشته باشند.
طب سنتی
مغز مرطوب، معیوب می‌شود
طب سنتی نیز راهکارهایی درخصوص تقویت حافظه و افزایش توان مغز دارد که دکتر محمد ابراهیم ابراهیمی کارشناس طب سنتی در این‌باره اطلاعات مختصر و مفیدی به ما می‌دهند:
متعادل نبودن اخلاط چهار گانه
از میان اخلاط چهار گانه صفرا، گرم و خشک (آتش)، دم، گرم و مرطوب (هوا)، بلغم، سرد و مرطوب (آب) و سودا سرد و خشک (خاک) است. در مغز 2 خلط وجود دارد که اگر میزان آن زیاد شود باعث کاهش حافظه می‌شود؛ بلغم یا رطوبت که مزاج آن سرد و مرطوب است و سودا که سرد و خشک است، بنابراین وقتی مزاج سرد غلبه کند باید با خوردن چیزهای گرم، آن را جبران کنیم.
مویز و کندر
مهم‌ترین چیز برای تقویت مغز خوردن مویز است. در احادیث هم آمده که خوردن 21 مویز در روز برای تقویت حافظه بسیار مناسب است. کندر هم همین خاصیت را دارد و چون رطوبت مغز را کمتر می‌کند باعث تقویت حافظه می‌شود.
فرمول تقویت حافظه
در جلد 62کتاب بحارالانوار، پیغمبر در حدیثی فرموده که 6 چیز باعث تقویت حافظه می‌شود:کندر خوراکی، فلفل سفید، سنای مکی، صود کوفی، زعفران و عسل که 4 جزء اول را می‌توان از عطاری‌ها تهیه کرد و با آنها معجونی برای تقویت حافظه درست کرد. برای این کار باید نسبت5 جزء اول را هر چقدرقرار می‌دهیم (یعنی اگر از هر کدام 10گرم درنظر بگیریم 50گرم می‌شود) عسل را معادل کل آنها (یعنی50گرم) درنظر بگیریم. بدین‌ترتیب معجونی خواهیم داشت که اگر تا 40روز صبح‌ها از آن استفاده شود برای تقویت حافظه بسیار مناسب است و می‌توان مصرف آن را تا 120روز هم ادامه داد.
معجون دیگری که برای تقویت حافظه بسیار مؤثر است وبه‌مدت 21شب باید آن را مصرف کرد، حاوی بادام خام با پوست است که باید هنگام غروب شب اول7 عدد از آن را پس از شکستن، داخل کوزه آب ندیده‌ای قرار داد و مقداری آب روی آن ریخت. بعد روی کوزه را در پوشی گذاشت و هنگام نماز صبح از آن استفاده کرد. غروب شب دوم نیز یک عدد به تعداد بادام‌ها اضافه می‌کنیم و به همین ترتیب تا21شب ادامه می‌دهیم. بدین صورت که هر شب به تعدادبادام‌ها یک عدد اضافه می‌شود ولی بعد از این مدت، هر شب یک عدد از بادام‌ها کم می‌شود تا شب هفتم که پس از آن به همین صورت، این کار را تا 29شب ادامه می‌دهیم. این معجون در تقویت حافظه حتی در سنین بالا هم مؤثر است. توجه داشته باشید که با مصرف این معجون، بعد از مدتی، فرد به سحر خیزی هم عادت می‌کند.
مغز خود را پاکسازی کنید
استفاده از دمنوش‌ها
دمنوش‌هایی مانند گل بنفشه، اسطوخودوس، گل گاوزبان، به‌لیمو، زعفران و زنجبیل به تقویت مغز کمک می‌کنند و مصرف مرتب آن مانع از ابتلا به بیماری‌های مغز ازجمله آلزایمر، تومورهای مغزی یا کاهش هوشیاری مغز می‌شود زیرا به‌اصطلاح باعث پاکی مغز می‌شود. بوعلی سینا معتقد است که خوردن دم کرده اسطوخودوس مانند جاروکردن مغز است و تا هنگامی که بتوانیم مغز را پاکیزه نگه داریم به بیماری‌های مغزی مبتلا نمی‌شویم.
حجامت
یکی دیگر از کارهایی که برای مغز و تقویت آن بسیار مؤثر است انجام حجامت سر است؛ همانطور که پیامبر هم فرموده‌اند: «الحجامته شفاء کل الدا» و بعد از آن هم ذکر می‌کنند که حجامت سر یکی از بهترین انواع آن است.
ورزش مغز
یکی از چیزهایی که علاوه بر تغذیه باعث تقویت حافظه و پرورش مغز می‌شود، کار کشیدن بیشتر از آن است. مثلا کسانی که حافظ قرآن هستند، معمولا کمتر با مشکل خاصی در زمینه بیماری‌های مغزی مبتلا می‌شوند. همچنین تجربه ثابت کرده مغز‌هایی که بیشتر فرمان انجام کارهای خطا و آزار و اذیت دیگران را می‌دهند و به‌طور کلی رفتارهای ناهنجاری دارند، پرخاشگرهستند، خیلی زود عصبانی می‌شوند یا حسودند معمولا برای ابتلا به این بیماری‌ها مستعدترند زیرا اخلاط مغز تغییر می‌کنند.توجه داشته باشیم که خداوند گفته: «ما برای هر دردی70روش درمانی گذاشته‌ایم و دوای هر دردی را در همان اقلیم گذاشته‌ایم». یعنی هنگام ابتلا به بیماری باید به راه‌های مختلف درمانی فکر کرد. ضمن اینکه اگر هر کس غذایش را مطابق اقلیم خودش تهیه کند دچار هر بیماری هم که بشود، می‌تواند درمانش را هم در همان اقلیم بیابد. بنابراین بهتر است هرکس هر گیاهی را به فصل خودش و در اقلیم خودش بخورد. مثلا مردم در مازندران چون هوا گرم و مرطوب است، باید به‌خاطر اینکه مبتلا به درد‌های استخوانی نشوند، چیزهایی بخورند که آب بدنشان را بکشد مانند برنج، درحالی‌که نباید همین غذا را در جایی مانند کاشان زیاد خورد. چون باعث خشکی بیش از حد بدن می‌شود.
تشخیص مزاج‌های مختلف
بلغمی(آب): معمولا هیکل درشتی دارند، پوست بدنشان سفید است، رطوبت بدنشان زیاد است، تنبلند و افراد فعالی نیستند.
دموی (هوا): اغلب جثه درشتی دارند، بدنشان قدرت زیادی دارد، شوخ طبع هستند و قفسه سینه بزرگی دارند. بنابراین صداهایشان بلند است. مردم مهربانی هستند و قدرت ریسک‌پذیری بالایی دارند.
صفراوی (خورشید یا آتش): این گروه از افراد لاغرند، چهره‌شان به‌زردی می‌زند، باهوشند و ریاضیات را خوب می‌فهمند و با توجه به اینکه باهوشند معمولا مدیران خوبی هستند.
سودایی(خاک): چهره تیره‌ای دارند، لاغر اندامند، وسواسی هستند، فکر و خیالشان بالاست و اهل حساب و کتابند.
تندرستی و حافظه
فشار خون
حافظه، معیار و نمود خارجی برای اندازه‌گیری ندارد، معمولا با روحیه افراد ارتباط نزدیکی دارد. عوامل بسیاری بر حافظه تأثیر می‌گذارند برای مثال سلامت عروق، عامل بسیار مهمی برای تقویت حافظه است. برای توجه به سلامت عروق هم باید ابتدا به میزان فشار خون توجه داشته باشیم.
معمولا میانگین فشار خون افراد 12روی8 است که این میزان هر چقدر بالاتر باشد درگیری عروق ازجمله عروق مغزی هم بیشتر می‌شود و کاهش جریان خون به مغز باعث می‌شود حافظه با اختلالاتی مواجه شود. بنابراین تمام عواملی که باعث بالا رفتن فشار خون بشوند بر حافظه هم تأثیر منفی می‌گذارند و تمام عواملی هم که باعث کنترل فشار خون شوند باعث تقویت حافظه می‌شوند.
کلسترول
از عوامل تأثیرگذار دیگر بر حافظه میزان کلسترول خون است؛ یعنی هر چقدر که کلسترول بد پایین‌تر و کلسترول خوب بالاتر باشد، حافظه ما بهتر خواهد بود. وقتی میزان کلسترول بد خون ما بالاتر برود باعث تشکیل پلاک‌هایی در خون می‌شود که وجود این پلاک‌ها، باعث افت جریان خون می‌شود و این موضوع به سلامت مغز آسیب می‌رساند و منجر به اختلال در حافظه می‌شود.
افزایش سن
سن یکی از عوامل تأثیرگذار بر حافظه است و با افزایش آن، معمولا حافظه ضعیف‌تر می‌شود؛ یعنی افردای که سن بالاتری دارند علاوه بر مشکلات قلبی- عروقی، دیابت و فشار خون حافظه ضعیف‌تری هم دارند. معمولا در دهه اول و دوم زندگی، حافظه بسیار خوب کار می‌کند اما هرچقدر که سن فرد افزایش پیدا می‌کند، حافظه کم‌کم دچار اختلال می‌شود و درسنین بالاتر گاهی حافظه با افت شدیدی مواجه می‌شود که یکی از دلایل آن تصلب شرایین است که در عروق به‌وجود می‌آید.
اضطراب و استرس
از آنجا که استرس می‌تواند موجب بی‌خوابی یا بیش از حد غذاخوردن شود باعث افزایش میزان ترشح هورمون‌های استروئیدی مانند کورتیزول می‌شود که ممکن است به مغز آسیب برسانند. بنابراین اگر می‌خواهیم حافظه بهتری داشته باشیم حتما باید میزان استرس‌مان را کم کنیم و از طرف دیگرباعث افزایش ترشح میزان هورمون سروتونین (هورمون شادی‌آور) در مغز شویم.
خستگی
هنگامی که در طولانی مدت بدون هیچ استراحتی کار می‌کنیم، عملکرد حافظه با مشکل مواجه می‌شود چون همانطور که جسم انسان احتیاج به استراحت دارد، مغز هم باید استراحت کند. بنابراین درصورتی که ما استراحت و خواب کافی نداشته باشیم و خودمان را بیش از حد خسته کنیم، امکان دارد حافظه با اختلال مواجه شود.