شاید نخستین جرقه‌هایی که نشان از مسیری ناهموار برای این مجمع داشت، منشعب شدن آنان از تشکل اصیل و انقلابی جامعه روحانیت مبارز در سال 66 بود. انشعابی که به سرکردگی مهدی کروبی و محمد موسوی خوئینی‌ها انجام شد تا در فضای آن سال‌های کشور که جنگ نابرابر با رژیم بعثی لزوم وحدت را بیش از هر زمان دیگر می‌کرد، نخستین بذر ناآرامی را در کشور بکارد.

اما شاید اوج فعالیت‌های مجمع روحانیون که باعث بروز آتش فتنه‌ای عمیق در کشور شد، مربوط به انتشار سندی محرمانه توسط روزنامه سلام ارگان غیررسمی مجمع روحانیون مبارز بود. روزنامه‌ای که مدیرمسئول آن محمد موسوی خوئینی‌ها از افراد تأثیرگذار مجمع روحانیون بود و آن روزها با انتشار سندی محرمانه عاملی برای شکل‌گیری وقایع کوی دانشگاه در تیرماه سال 78 شد. سندی که مربوط به نامه‌ای از طرف سعید امامی (اسلامی) از مشاورین وقت وزارت اطلاعات و معاون امنیتی وزارت اطلاعات در زمان تصدی علی فلاحیان، به قربانعلی دری نجف آبادی وزیر اطلاعات وقت بود که در این نامه نسبت به وضع فرهنگی کشور ابراز نگرانی شده و خواستار اعمال برخی محدودیت‌ها در فضای فرهنگی کشور شده بود. همین رفتار روزنامه سلام ارگان غیر رسمی مجمع روحانیون باعث شد که در تیرماه سال 78 ناآرامی‌های گسترده‌ای در تهران شکل بگیرد.

نقش مجمع در غائله 30 خرداد 88

اما عناصر مجمع روحانیون حاضر به عبرت گرفتن از وقایع سال 78 نشدند و با رفتاری مشابه در سال 88، بانی شکل‌گیری غائله‌ای دردناک در روز 30 خرداد شدند. اعضای مجمع روحانیون آن روز‌ها همنوا با ساز دشمن که به خاطر ناآرامی‌های پس از انتخابات بسیار کوک می‌نواخت، با انتشار بیانیه‌ای و بدون کسب مجوز از مراجع ذیصلاح و قانونی، مردم را به راهپیمایی اعتراضی در روز 30 خرداد فراخواندند و عملاً در مسیر تنش و افزایش اصطکاک در آن موقع حساس گام برداشتند. اگرچه مجمع روحانیون در ساعت 13:59 همان روز و تنها یک دقیقه قبل از زمان رسمی برگزاری این تجمع با انتشار بیانیه‌ای دیگر اعلام کرد که مجوز لازم برای برگزاری این راهپیمایی را کسب نکرده و این تجمع برگزار نمی‌شود اما این بیانیه نوشدارویی بود پس از مرگ سهراب، چراکه در زمان انتشار این خبر اغتشاشگران به خیابان‌ها آمده بودند و عملا با انتشار این مطلب امکان جلوگیری از برگزاری این تجمع غیرقانونی وجود نداشت و این‌گونه شد که مجمع روحانیون بانی برگزاری دومین ناآرامی گسترده در کشور پس از اعلام موجودیت خود شد.

البته تحرک مجمع روحانیون در سال 88 تنها به همین دعوت به ناآرامی خلاصه نشد و در حالی که بسیاری از مراجع رسمی کشور، سلامت انتخابات آن سال را تأیید کرده بودند، این تشکل با انتشار بیانیه‌هایی درخواست کرد که همه‌پرسی برای تأیید سلامت انتخابات برگزار شود.

نقش مجمع روحانیون در تحریم انتخابات

اما مجمع روحانیون تنها در حوزه ایجاد ناآرامی خیابانی تخصص ندارد، چراکه این تشکل اصلاح‌طلب سابقه‌ای طولانی در دعوت عمومی برای تحریم انتخابات دارد.

درست در مجلس چهارم و رد صلاحیت بخشی از کاندیداهای مورد حمایت این مجمع توسط شورای نگهبان و از دست دادن نفوذ در مجلس شورای اسلامی، مجمع روحانیون مبارز با انتشار اطلاعیه‌ای ضمن کناره‌گیری از انتخابات مردم را به تحریم این آوردگاه سیاسی دعوت کرد. اگرچه در آن زمان هیچ رسانه‌ای حاضر به انتشار این بیانیه تند مجمع روحانیون مبارز نشد.

نکته جالب‌تر آن است که مجمع روحانیون در مجلس پنجم نیز به همین شیوه عمل کرد و بار دیگر عموم را به تحریم انتخابات دعوت کرد که در آن سال روزنامه سلام جور انتشار این بیانیه را کشید.

مجمع روحانیون در مسیر بازگشت

حال پس از گذشت تمام این فراز و فرودها در مجمع روحانیون، اگرچه بیانیه این تشکل برای سالروز پیروزی انقلاب اسلامی باعث تعجب بسیاری شده، اما حکایت کننده رویکردی تازه است که بویی از بازگشت به دامان انقلاب را می‌دهد. از این رو بسیاری از نهادها و رسانه‌های انقلابی اگرچه همچنان خاطرات تلخ عملکرد مجمع را در اذهان خود دارند اما بر اساس گفته رهبر معظم انقلاب در خصوص جذب حداکثری و دفع حداقلی از این بیانیه استقبال کردند و آن را مسیر اصلاحی مجمع نام نهادند.