پایگاه خبری نامه نیوز
کد خبر: 22355
چندمصرفی مواد مخدر
اعتیاد؛ معضلی است که از آن به عنوان نخستین اولویت مبارزه با آسیب‌های اجتماعی یاد می‌شود و همواره طرح‌های ضربتی زیادی نیز برای زدودن غبار آن از چهره شهرها و سایر مناطق کشور اجرایی شده است.
به گزارش شبکه خبری هزاره سوم؛ به گفته کارشناسان ستاد مبارزه با مواد مخدر اعتیاد آسیب اول کشور در حوزه اجتماعی به شمار می‌رود، این درحالی است که با وجود همه برنامه‌ریزی‌ها و اتخاذ تدابیر در حوزه مبارزه با مواد مخدر و اعتیاد آنگونه که باید و شاید این راهکارها به نتیجه مطلوب نرسیده است و گفته می‌شود، اکنون نیز زنگ خطر چندمصرفی مواد افیونی در کشور به صدا درآمده است.
تغییر مستمر الگوی مصرف مواد افیونی
اعتیاد؛ معضلی است که از آن به عنوان نخستین اولویت مبارزه با آسیب‌های اجتماعی یاد می‌شود و همواره طرح‌های ضربتی زیادی نیز برای زدودن غبار آن از چهره شهرها و سایر مناطق کشور اجرایی شده است. با این وجود اما اکنون صحبت از معضلی جدید به نام شیوع چندمصرفی مواد مخدر در میان معتادان به میان آمده که از نتایج پیمایش ملی شیوع‌شناسی اعتیاد استخراج شده است.
افزایش روند چند مصرفی موادمخدر که محسن روشن‌پژوه، معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور آن را نگران کننده دانسته و در این باره گفته است؛ عده‌ای از مصرف کنندگان تنها یک ماده مخدر یا محرک را مصرف نکرده، بلکه سه ماده را به طور همزمان مصرف می‌کنند.
از سوی دیگر بررسی‌ها نشان می‌دهد ۲۰درصد افراد تجربه مصرف بیش از دو نوع ماده مخدر، ۱۵درصد مصرف سه نوع ماده، پنج درصد مصرف پنج نوع ماده مخدر را دارند که باید گفت این رویکرد نگران کننده است. علاوه براین همانطور که چندی پیش فرید براتی سده، رییس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور عنوان کرد؛ الگوی مصرف مواد افیونی در کشور تاکنون بارها و بارها تغییر کرده است.
به عنوان نمونه در دهه اخیر شاهد هستیم الگوی مصرف مواد چهار بار تغییر داشته و از مصرف تریاک به سمت هروئین و کراک سپس مواد محرک از جمله شیشه رفته است. اکنون نیز به گفته کارشناسان این حوزه به سمت مصرف گل و تریاک می‌رود. روندی که شاید موجب شده تا مردادماه گذشته روشن‌پژوه بیان کنند؛ اعتبارات پیشگیری در این زمینه باید سه برابر شود. طبق اظهارات معاون پیشگیری و درمان اعتیاد بهزیستی کشور درحال حاضر میزان اعتبارات پیشگیری حدود چهار درصد اعتبارات سازمانی بوده که به هیچ وجه جوابگوی نیازها نیست و برای تامین نیازها باید این میزان به حداقل ۱۲ تا ۱۵درصد افزایش یابد.
تهاجم فرهنگی و غفلت متولیان
اما اینکه چه عامل یا عواملی موجب شده تا اکنون با طیف وسیعی از مصرف‌کنندگان مواد مخدر و تغییرات مستمر الگوی مصرف مواجه شویم؟ پرسشی است که به اعتقاد حمیدرضا صرامی، مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر پاسخ آن دربرگرینده چند گزینه است.
تهاجم دشمن در حوزه مسائل اجتماعی و فرهنگی و غفلت متولیان امر در دهه‌های گذشته همچنین عدم توجه به توسعه اجتماعی از جمله مواردی است که می‌توان به آنها اشاره کرد. ضمن اینکه تغییراتی در طول سال‌ها در ساختارهای اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی رخ داده که نتیجه آن بروز سطح و مدل زندگی متفاوتی است که در بسیاری زمینه‌ها شاهد آن هستیم. همه این‌ها موجب شده آهسته این شکاف‌ها افزایش پیدا کند و ما با ترافیک فزاینده و رنگین کمانی از آسیب‌های اجتماعی در ایران مواجه شویم.
تریاک همچنان پیشتاز است
البته باید گفت باوجود همه تغییرات در الگوی مصرف مواد افیونی مانند سال‌های گذشته همچنان بیشترین مواد مصرفی از نوع تریاک بوده، اما مصرف مواد خانواده حشیش مانند گل نیز نسبت به قبل بیشتر شده است.شرایطی که شاید این موضوع را مطرح کند که آیا سازمان‌ها و دستگاه‌های مسئول در این زمینه نتوانسته‌اند موفق عمل کنند؟ آیا برجسته‌ترین اقدامات در این حوزه تنها منوط به طرح‌های ضربتی و غیرضربتی است که پلیس در مواجهه با قاچاقچیان، توزیع‌کنندگان مواد مخدر و معتادان اجرایی می‌کند؟
انجام اقدامات جزیره‌ای و غیرکارشناسی
البته در این میان اشاره به این نکته ضرورت دارد که ستاد مبارزه با مواد مخدر با عمر ۲۹ساله خود اصلی‌ترین نهاد مقابله با این آسیب اجتماهی در کشور بوده که سیاست‌های این ستاد نیز در مجمع تشخیص مصلحت نظام مصوب شده است. همچنین۲۰ دستگاه در این ستاد فعالیت می‌کنند. برای مثال ۱۲وزارتخانه و سازمان در حوزه درمان به شکل مستقیم و غیر مستقیم فعالیت دارند. ۲۰سازمان هم به شکل مستقیم و غیرمستقیم در حوزه پیشگیری فعال هستند.
با این وجود همانطور که سعید صفاتیان، رییس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد کمیته مستقل مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام گفته است؛ در برخی از موارد اقدامات جزیره‌ای و غیرکارشناسی از سوی تصمیم‌گیران حوزه مواد مخدر انجام شده، دلیل آن هم فعالیت سازمان‌ها و دستگاه‌های متعددی در زمینه مواد مخدر فعال است. این درحالی است که دستگاه‌ها باید در این زمینه با یک استراتژی پنج تا ۱۰ساله با سیسستم‌های نظارتی قوی وارد عمل شوند.
بنابراین کثرت سازمان‌ها و دستگاه‌های فعال در حوزه مبارزه و برخورد با پدیده اعتیاد موجب شده تا آن‌طور که باید و شاید اقدامات مناسب و کارشناسی شده از نتایج فعالیت‌های آنها مشاهده نشود. نکته‌ای که با توجه به زنگ خطرهایی که در این زمینه به صدا در آمده است؛ از جمله کاهش محسوس سن گرایش به اعتیاد یا آمار زنان معتاد و ... باید مدنظر قرار گیرد.
در این میان همانطور که گفته شد شیوع و افزایش چند مصرفی در میان معتادان هم زنگ خطری جدی است که باید نهادهای مسئول در این حوزه توجه جدی به آن داشته باشند، پیش از این که دامنه فراگیری آن به حدی برسد که مقابله با آن دشوار و دشوارتر شود. توجه داشته باشید؛ مصرف چند ماده‌ای شامل ترکیب ماده مخدر صنعتی با ماده مخدر سنتی می‌شود.
این درحالی است که در سه دهه گذشته مصرف چند ماده‌ای در اروپا شایع بوده و گفته می‌شود شیوع آن نیز به دلیل خروج از حالت‌هایی بوده که برخی از مواد مخدر مانند هروئین در هنگام مصرف فرد را دچار می‌کرده است. البته باید گفت پیمایش ملی شیوع شناسی اعتیاد که در کشور علاوه برهشداری که برای مسئولان در حوزه مبارزه با مواد مخدر در زمینه چند مصرف مواد افیونی به همراه داشته است، داده‌های دیگری نیز دارد.
به عنوان مثال براساس این پژوهش استان‌های خوزستان، گلستان، کرمان و سیستان و بلوچستان پرمصرف‌ترین استان‌های کشور در زینه مواد مخدر بوده و استان تهران نیز دارای شیوع متوسط است. همچنین استان‌های اردبیل و یزد نیز در گروه کم شیوع‌های مصرف مواد افیونی قرار دارند.
همه این داده‌ها در کنار سایر اطلاعات به دست آمده باید مورد واکاوی و بررسی از سوی نهادهای مسئول قرار گرفته تا بتوانند تدابیر کوتاه مدت و بلند مدت برای مقابله با این آسیب اجتماعی را در دستور کار خود قرار دهند. زیرا اعتیاد آسیبی است که نه تنها مقابله به آن باید در اولویت باشد، بلکه باید دانست که این پدیده ارتباط تنگانگی نیز با سایر آسیب‌ها و معضلات اجتماعی در کشور دارد و کاهش آن می‌تواند به نمودار سایر آسیب‌ها در کشور را نیز سیر نزولی دهد.