سید عباس عراقچی در گفتگو با یک خبرگزاری دولتی راجع به مذاکرات هسته ای نکات جالب و البته سوال برانگیزی را مطرح کرده است که توجه ویژه به آن خالی از فایده نخواهد بود.
براساس این گزارش، معاون وزیر امورخارجه دولت یازدهم گفته است: “کار سخت و دشواری است و موضوعات پیچیده و دشواری در دستور کار قرار دارد که به نتیجه رسیدن در آن‌ها سخت است. با توجه به بدبینی نهادینه شده‌ای که در ما نسبت به غربی‌ها وجود دارد نمی‌توانم بگویم خوش‌بینیم. این بدبینی از یک سو و سختی موضوعات و پیچیدگی آن‌ها از سوی دیگر باعث شده که به سختی بتوان در رابطه با به نتیجه رسیدن گفت وگوها خوشبین بود“.
در نگاه اول، بیان عبارت فوق از سوی عضو تیم مذاکره کننده سخنی مقبول و همان دیدگاه امام و امت به حساب می آید اما در پس آن، نکات دیگری نیز مطرح است.
باتوجه به اینکه آقای عراقچی عضو فعال تیم مذاکره کننده ایران است و او به چنین صراحت نسبت به مذاکرات اظهار بدبینی می کند، سوالی که مطرح می شود این است که پس چه کسی به این مذاکرات خوش بین بوده و نسبت به برگزاری آن اصرار داشته است؟
حضرت امام خامنه ای که بارها و بارها تصریح داشته اند که از ابتدا به این مذاکرات خوش بین نبوده اند و پیش بینی نمودند که به جایی هم نخواهد رسید. ایشان البته بیان داشتند: “بعضى از مسئولین و دولتمردان – دولتمردان آن دولت، بعد هم دولتمردان این دولت – فکر میکنند در قضیه‌ى هسته‌اى ما با آمریکایى‌ها مذاکره کنیم [تا] موضوع حل بشود؛ گفتیم خیلى خب، اصرار دارید شما، در این موضوعِ بالخصوص بروید مذاکره کنید؛ ولى در همان سخنرانى اول امسال گفتم من خوشبین نیستم؛ مخالفتى نمیکنم اما خوشبین نیستم“؛ و این یعنی برخی افراد بر این مذاکرات اصرار داشتند.
ملت نیز در برهه های مختلف، از جمله در راهپیمایی اخیر ۲۲ بهمن آشکارا مطالبه و دیدگاه خود را اعلام نمود و رساتر از همیشه شعار “مرگ بر آمریکا” را فریاد زد.
آقای عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره کننده، نیز اعلام می کند که به نتیجه مذاکرات خوش بین نیست.
مسئولان مختلف کشور، نخبگان حوزه، اساتید دانشگاه، دانشجویان، نیروهای انقلابی و نظامی نیز نسبت به توافق ضعیف ژنو اعلام نظر منفی داشته و به انتقاد گسترده نسبت به آن پرداخته اند.
پس چه کسی بر این مذاکرات اصرار داشته است؟
چه فرد، جریان یا گروهی هزینه های مختلف ناشی از این مذاکرات (که ظاهرا همه به آن بدبین هستند) را برعهده خواهد گرفت؟ چه کسی تبعات ناشی از توافق ضعیف ژنو و گستاخ تر شدن یانکی ها و سخنان تحقیرآمیز آنان راجع به ملت ایران و تهدیدهای رنگارنگشان را عهده دار خواهد شد؟
مسئولیت اصلی این مذاکرات که حتی عضو تیم مذاکره کننده نیز به نتیجه آن بدبین است، بر عهده چه کسی است و در روزی که ظاهرا نزدیک هم هست، چنانچه شکست مذاکرات اعلام شود، این همه هزینه تراشی، فرصت سوزی، توهین به قشرهایی از ملت و منتقدین برای حمایت مطلق از توافق ضعیف ژنو، مسایل مالی و غیرمالی نشات گرفته از آن را چه کسی پاسخگو خواهد بود؟
طی ۷ ماه اخیر، برخی افراد، رفع همه مشکلات اقتصادی کشور را به مذاکرات هسته ای گره زده و به خیال خام خود مطرح می کردند که با انجام توافق ضعیف ژنو، تحریم ها از بین می رود و رونق اقتصادی و… در کشور صورت می گیرد و درصدد بودند تا بدین شکل، مردم را شرطی کنند. حال، باتوجه به نشانه های شکست مذاکرات که در روح سخنان آقای عراقچی حاکم است، چنانچه این اتفاق بیفتد و حریف غیرقابل اعتماد آمریکایی عهدشکنی کند، پاسخ این همه زمان از دست رفته و انرژی و پتانسیلی که از نظام و مردم خرج آن شد را کدام فرد خواهد داد؟
به نظر می رسد این سخنان آقای عراقچی از دوحال خارج نیست؛ یا او برای کاستن از فضای انتقادی گسترده راجع به مذاکرات هسته ای و توافق ضعیف ژنو، چاره را در همسویی صرفا کلامی با منتقدان دانسته و یا به طور قطع به این مساله رسیده است که انتظار برای گرفتن نتیجه دلخواه از این مذاکرات، کار عبث و اشتباهی است.
اگر مساله نخست مدنظر باشد، که جای تاسف و تامل دارد و اگر بحث دوم در نظر او و همکارانش مطرح است، ادامه روند مذاکرات و وعده دادن به مردم و هدردادن فرصت های دیگر دیپلماسی رفتاری نابخشودنی است