به گزارش هزاره سوم مشروح گفت‌و‌گوی فارس، با حجت‌الاسلام مصباحی مقدم به شرح زیر است:
فارس: درباره شکل‌گیری مفاسد اقتصادی و ظهور افرادی همچون بابک زنجانی در شرایط اقتصادی کشور و با توجه به اینکه برخی مدل اقتصاد کارگزارانی را در ظهور چنین مفاسدی مؤثر می‌دانند توضیح دهید و به نظر شما چگونه می‌توان ریشه این مفاسد را خشکاند؟
*ظهور مفاسد اقتصادی پس از دوران جنگ آغاز شد/ شعار مانور تجمل را فراموش نکرده ایم
مصباحی‌مقدم: مسئله مفاسد اقتصادی در کشور ما در دهه اول پیروزی انقلاب هیچ ظهور و بروز جدی نداشت و بعد از دفاع مقدس این مسئله ظهور کرد.در دوره پس از دفاع مقدس ما شاهد تغییر دیدگاه‌ها و رویکردها نسبت به مسائل مادی شدیم، فراموش نمی‌کنیم پس از دوره دفاع مقدس بود که برخی سخن از مانور تجمل کردند در حالیکه انگیزه‌ها در دوران دفاع مقدس معنوی و الهی بود و نیات جوانان در آن دوران خدمت به مردم و اسلام بود و حتی فراتر از ایران، خدمت به مسلمانان و مستضعفان جهان را مد نظر داشتند.
ادبیاتی که امام به کار گرفتند و واژه‌هایی که ایشان به ادبیات مردم منتقل کردند، ادبیاتی بود که از خود رهیدن و به دیگران پرداختن را به دنبال داشت و همان‌ها بود که شهید همت‌ها و شهید باکری‌ها را شکل داد اما پس از دوران دفاع مقدس روی کردن به مادیات و اقبال به دنیا و بر اساس امتیازات عمل کردن رشد و تأکید بر روی اخلاص و ایثار و تعاون رنگ باخت.
آنچه که زیربناهای رفتار مردم را می‌سازد، همین اندیشه‌ها و فرهنگ است. اقبال بیشتر به فرهنگ مادی این نتیجه را به بار آورد که درجه و مقدار حقوق و جایگاه مدیریتی نوع ماشین و نوع خانه ملاک قرار گرفت و در این موارد مسابقه پدید آمد. حتی برخی از رزمندگان دوران دفاع مقدس گفتند آنچنان که در جنگ خط‌شکن بودیم در مسائل اقتصادی هم می‌توانیم خط‌شکنی کنیم بنابراین این نگاه بستر لازم را برای کج‌روی فراهم کرد و چنین تفکری انسان را برای بسنده کردن به درآمد مشروع متوقف نمی‌کند.
البته شاید بخشی از افراد به صورت کاملاً مؤمنانه و مقید به کسب درآمدهای مشروع پرداختند و کسانی که از جریان دفاع مقدس خارج شدند به مسائل آزاد و بساز و بفروشی و تجارت روی آوردند، برخی از افراد سراغ سوآپ نفت رفتند و از این راه کسب درآمد سرشار کردند. اصل به دست آوردن درآمد امر نامطلوبی نیست، حتی اگر این درآمد در مواردی بیشتر از حد متعارف هم بشود. آن چیزی که مهم است رعایت چارچوب‌های شرع، حقوق عمومی و حقوق الهی است. وقتی که اقبال به مادیات و دنیا رشد پیدا کند رفتار آدمها را عوض می‌کند و نیات آدمها را تغییر می‌دهد. گاهی آدم خدمت بیشتر را بهانه می‌کند و می‌گوید راه خدمت بیشتر کسب درآمد بیشتر است و اینجاست که گاهی ضوابط به کنار می‌رود و روابط حاکم می‌شود.
در دوران 10 سال نخست پیروزی انقلاب بخش اعظم امکانات و منابع کشور در اختیار دولت قرار گرفت، نگاه دولت آقای موسوی هم نگاه دولت سالار بود به این معنی که دولت بر همه چیز حاکم شود و سرنخ همه مسائل اقتصادی را به دست بگیرد. هم مقتضای یک کشور نفتی این بود که درآمدهای نفتی به سمت دولت می‌آید و دولت را بزرگ می‌کند و هم مقتضای دیدگاه دولت‌سالار این بود که اجازه نمی‌داد بخش‌های غیر دولتی رشد کنند لذا احساس آزاد شدن از آن فضای تنگ و محدود دولت‌سالار و ترویج و تشویق اینکه به سمت یک اقتصاد با ترویج سرمایه‌گذاری برویم، بسترش فراهم شد و اینجاست که تعبیر می‌کنند که به جای خصوصی‌سازی، اختصاصی‌سازی شکل گرفت و افرادی فرصت‌های جدیدی پیدا کردند که از منابع عمومی بهره بگیرند و آنها را به خودشان اختصاص بدهند.
*ریشه شکل گیری زمین خواری در دولت کارگزاران
همان دوران برخی دولتمردان زمین‌های ارتفاعات شمال تهران، شمیرانات و لواسانات را تصرف کردند و بین آنها تقسیم شد و آنها زمین‌دار شدند و باغ و مزرعه ایجاد کردند و همین بعداً منشأ تشکیل پرونده‌های متعدد زمین‌خواری شد.
فارس: پس شروع آن به بعد از انقلاب و شروع دولت کارگزاران بر می‌گردد؟
مصباحی مقدم: بله و خود نگاه کارگزاران هم نگاه کاملاً مادی و تکنوکراسی بود. یادم می‌آید فردی گفت برای یک پروژه ساختمان‌سازی نزد شهردار وقت کرباسچی رفتم و نامه‌ای برای ایشان بردم. ایشان به حالت لمیده نامه را گرفت و کنار گذاشت و گفت حرفت را بگو، یعنی اعتنایی به آن نامه نکرد. من کارم را گفتم و او گفت که شما باید حق شهرداری را بدهید، من بار دیگر به نزد او رفتم و یک چک با ارقام درشت دادم، گفت حالا درست شد از راهش وارد شدی. یعنی حل مشکلات مردم از طریق پرداخت فوق‌العاده؛ لذا این باعث باب شدن زیرمیزی و خیلی چیزهای دیگر شد.
در آن زمان آیت‌الله مقتدایی دادستان کل کشور بودند و در محله‌ای در شمال تهران زندگی می‌کردند و می‌گفتند که در محل ما یک برج می‌خواستند بسازند، خانواده‌های این محل جمع شدند و یک طومار تهیه کردند و این طومار را آوردند پیش من و گفتند که ما می‌خواهیم این را به شهردار برسانید و بخواهید که از ساختن این برج منصرف بشود چون این برج به بیش از 200 خانه اشراف دارد. من با شهردار تماس گرفتم و گفتم که افراد این محله این مشکل را دارند و طومار تهیه کرده‌اند، شهردار گفت که یک مورد دیگری هم شبیه به این مسئله بود که به شما گزارش شد شما آن را چه کار کردید؟ گفتم آن را به فلان دستگاه دادم، گفت این راهم بدهید به همانجا و در واقع جواب سربالا داد. بنابراین در چنین فضایی مقتضیات اخلاقی و رفتاری خودش را دارد و شرایطی به وجود آمد که مسابقه ثروت گذاشته شد و آن مسابقه ثروت دیگه حدی، ندارد و حد مشروعی نمی‌شناسد. اینجاست که رخنه‌ها و روزنه‌های زیادی برای فساد و زد و بندها پیدا می‌شود و اگر بخواهیم ریشه‌یابی کنیم به نظر من ریشه‌اش در چنین تغییر نگاه و مسیری است که طی شد.
فارس: با این وجود آیا فکر می‌کنید در دولت فعلی عزم جدی برای مبارزه با فساد وجود دارد یا خیر؟
مصباحی مقدم: البته صحبت‌هایی که جناب آقای دکتر روحانی کرده‌اند و ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی را که مجدداً تقویت کردند، قابل توجه است، چون در اواخر دولت آقای احمدی‌نژاد تعطیل شده بود و مدتی هم بود که با دو قوه اداره می‌شد و قوه سوم که قوه قضائیه بود مطلقاً حضور پیدا نکرد و این به دلیل مسائلی که فی‌مابین قوه مجریه و قوه قضائیه رخ داد صورت گرفت و قوه قضائیه دخالت نمی‌کرد اما الآن ظاهراً این ستاد فعال شده و رسیدگی می‌کند.
*در زمینه برخورد با مفاسد هنوز بازخوردی از دولت ندیده ایم
فارس: به نظر شما این فقط شعار است یا از سوی دولت عملیاتی می‌شود؟
مصباحی مقدم: زمانی می‌شود نتیجه گرفت که شعار است یا عملیاتی که بتوان بازخورد آن را دید و ما هنوز چیزی که به عنوان بازخورد باشد نداریم تا قضاوت کنیم.
فارس: دولت چرا مطالباتی که از بابک زنجانی دارد به عنوان طلبش بر نمی‌دارد؟
مصباحی مقدم: این به قوه قضائیه ارجاع شده است و پرونده دست دولت نیست و قوه قضائیه هم دارایی‌هایی که مربوط به بابک زنجانی بوده است را ضبط کرده است.
* سیاسی کاری اصلاح‌طلبان درباره مفاسد اقتصادی خوراک انتخاباتی دارد
فارس: به نظر شما چرا اصلاح‌طلبان در برخورد با مفاسد اقتصادی سیاسی‌کاری می‌کنند و موضوع امثال بابک زنجانی را به اصولگرایان منتسب می کنند؟
مصباحی مقدم: اصلاح‌طلبان در پی این هستند که خوراکی برای انتخابات آینده تهیه کنند برای اینکه این خوراک را تهیه کنند به هر چیزی دست می‌زنند. اگر در مجلس شورای اسلامی چهار تا سه تا کارت زرد داده می‌شود، می‌بینید که همین را علم می‌کنند و آن را به عنوان معارضه مجلس با دولت و کارشکنی مجلس نسبت به دولت عنوان می‌کنند تا بگویند مجلس مقابل دولت قرار گرفته و مردم برای دور بعد باید مجلس دیگری انتخاب کنند.
*سخنان انتخاباتی ترکان پای دولت نوشته می‌شود
این در یکی از مصاحبه‌های آقای ترکان هم گفته شد که مردم باید فکر دیگری کنند؛ ما نمی‌خواهیم بگوییم که سخن آقای ترکان سخن دولت است اما سخن یکی از کسانی است که از مشاوران رئیس‌جمهور است و طبعاً پای دولت نوشته می‌شود. من بی‌خبر نیستم که بعضی اوقات آقای دکتر روحانی نسبت به اینگونه اظهارات واکنش هم نشان داده است.
گاهی می‌بینید که همه تعاملات مثبت مجلس و دولت را نادیده می‌گیرند و کنار می‌‌گذارند، چهارتا سؤال و نظر را برجسته می‌کنند تا از آن استفاده سیاسی کنند این مقتضای سیاسی‌کاری است و مقتضای عدم رعایت نقل همراه با امانت افکار و اندیشه‌ها و رفتارها برای فضاسازی درباره مجلس آینده است.
فارس:نظر شما درباره ورود زودهنگام دولت به مباحث انتخاباتی چیست؟
مصباحی مقدم: من تصور می‌کنم همه کسانی که به نحوی فراتر از اداره امور عمومی جامعه به مسائل سیاسی ورود می‌کنند اقدام زودهنگام نسبت به انتخابات آینده می‌کنند و این اقدام زودهنگام به افکار عمومی آسیب می‌زند.
فارس: واکنش رئیس جمهور به اظهارات انتخاباتی ترکان چه بوده است؟
مصباحی مقدم: من نشنیده‌ام که عمومی واکنش نشان بدهند اما در این مسئله و مسائلی شبیه به این، واکنش نشان داده است و بر همگرایی مجلس و دولت در جلسات مشترک تاکید کرده است.
این نشان‌دهنده موضع خوب دولت نسبت به تعامل دو قوه است و از این جهت به نظرم رئیس جمهور رویکرد مثبتی دارد و نتیجه هم گرفته است اما برخی مسیر دیگری را دنبال و اظهاراتی را مطرح می‌کنند که این اظهارات نشان‌دهنده نوعی فرافکنی است و مصرف انتخاباتی می‌کنند.
فارس: ورود به مسائل قوم و قبیله‌ای برای انتخابات را چطور ارزیابی می کنید؟
مصباحی مقدم: من نفس تشکیل معاونتی برای اقوام و اقلیت‌ها را یک حرکت انتخاباتی نمی‌دانم چراکه این معاونت به معنای بها دادن به اقوام و اقلیت‌ها است که باید هم به آنها بها داد، مهم این است که بعداً در انتخابات ببینیم که آیا از این ظرفیت جدیدی که ایجاد کردند می‌خواهند به عنوان یک اهرم استفاده کنند یا خیر؛ اگر چنین اتفاقی افتاد ممکن است چنین تفسیر کنیم که اصل تشکیل چنین معاونتی به منظور اهداف انتخاباتی بوده است و در غیر این صورت این تفسیر را به همراه نخواهد داشت که ما بگوییم معاونت اقوام و اقلیت‌ها را برای اهداف انتخاباتی شکل دادند.
فارس: یعنی در این زمینه تلاش می‌کنند؟
مصباحی‌مقدم: تلاش آنها اشکالی ندارد و نفس کار خوب است.
* تحریک مباحث قومیتی به ضرر کشور است/ خطر تبدیل ایران به ایالات متحده ایران
فارس: خب هدف برخی‌ها که به دنبال شعله‌ور کردن مطالبات قومیتی هستند چیست؟ حتی شنیده شده که گفته‌اند کتاب‌های درسی با لهجه و فرهنگ قومیتی صورت بگیرد این کار چه نتیجه‌ای خواهد داشت در حالیکه کشور نیاز به اتحاد دارد.
مصباحی‌مقدم: اصل این مسئله که ایران از اقوام متعدد و ادیان متعدد تشکیل شده است قابل انکار نیست گرچه تعبیر اقلیت نسبت به برخی موارد مثل برخی پیروان مذاهب را می‌توان داشت اما برخی را مثل قوم ترک، لر و کرد نمی‌توان به اقلیت تعبیر کرد اما تحریک مباحث قومیتی به ضرر کشور و در این تردیدی نیست چرا که بالا بردن مطالبات آنها به ضرر کشور است و باید در انتخاب افراد شایستگی‌ها را ملاک قرار داد.
قومیت رهبر انقلاب نیز ترک است، آیت‌الله موسوی اردبیلی و نخست‌وزیرمان ترک بودند در حالیکه مبنا این نبود که چون ترک هستند این جایگاه را پیدا کرده‌اند بلکه به خاطر شایستگی بوده است. لذا نباید مبنا را تقسیم کار بین قومیت‌ها قرار داد و باید مبنا بر اساس شایستگی‌ها باشد و در غیر این صورت ایران واحد به ایالات متحده ایران تبدیل خواهد شد و این جای نگرانی دارد. البته خوشبختانه در طول 35 سال گذشته به خوبی قانون اساسی در دنبال کردن وحدت اقوام ایرانی مطرح شده است. نباید مانع شویم که مردم یک قوم به زبان خود سخن بگویند اما نباید فرضمان این باشد که اقوام در یک قومیت ادغام شوند بنابراین باید بپذیریم که زبان و گویش‌های مختلف داریم که در جای خود دارای اعتبار است و قانون اساسی این اجازه را داده که اقوام در حوزه‌های محلی خود بتوانند از آداب و فرهنگ خود البته با حفظ وحدت ملت ایران استفاده کنند.
فارس: نظر شما درباره تغییر دادن زبان کتاب‌های درسی به زبان و گویش محلی چیست؟
مصباحی‌مقدم: از ابتدای پیروزی انقلاب این مسئله مورد بحث بوده و در سطوح بالاتری رفته و برگشته و به تصمیم مشخصی در قضیه درج زبان‌های دیگر در کتاب‌های درسی نرسیده است. تصور می‌کنم اگر بنا باشد چنین کاری انجام گیرد باید در نظام ما اجماع باشد و در این قضیه رهبر معظم انقلاب باید ورود و سیاست‌گذاری کرده و آن را به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع دهند. لذا این مسئله باید با رعایت همه جوانب دنبال شود.
فارس: آقای دکتر! به بحث رفع تحریم ها بپردازیم، پول‌های آزاد شده از رفع جزئی تحریم‌ها از طریق چه بانک‌هایی صورت می‌گیرد؟
مصباحی‌مقدم: اطلاعات ریز آن را ندارم.
*کار گروه جدید دولت برای هدفمندی یارانهها
فارس: از کار گروه جدیدی که دولت برای بحث هدفمندی تشکیل داده است خبر دارید؟
مصباحی‌مقدم: تعدادی از افرادی که در این گروه حضور دارند را می‌شناسم؛ فقط آقای نیلی، شریعتمداری و وزیر اقتصاد در این موضوع دخیل هستند.
فارس: اخیراً به نقل از شما گفته شده کسانی که بالای یک میلیون و 800 تومان حقوق می‌گیرند جزو دهک‌هایی هستند که باید از یارانه حذف شوند این جزو مصوبات کارگروه مذکور است؟
مصباحی‌مقدم: خبر را درست بازتاب نداده بودند؛ از من سؤال شد که دولت رقم و عددی را که می‌خواهد برای یارانه مبنا قرار دهد چیست که گفتم سناریوهای مختلفی وجود دارد از 12 میلیون درآمد سالانه گرفته تا 21 میلیون تومان که این رقم دوم می‌شود ماهی یک میلیون و 800هزار تومان لذا این یک پیشنهاد است.
فارس: آیا دولت در این زمینه مشورتی از مجلس گرفت؟
مصباحی‌مقدم: از مجلس خیر ولی تعدادی از نمایندگان را دعوت و از بنده نیز سؤال کردند.
*خط فقر مبنای پرداخت یارانه ها قرار گیرد
فارس: چه پیشنهادی در این زمینه داشتید؟
مصباحی‌مقدم: پیشنهاد من این بود که خط فقر را مبنا قرار دهند.
فارس: ملاک خط فقر چیست؟
مصباحی‌مقدم: خط فقر یک فرمول دارد؛ مقدار مواد غذایی سالانه که افراد استفاده می‌کنند، امکانات لازم برای معیشت و خانه...
فارس: چطور باید تشخیص دهند افرادی زیر خط فقر قرار دارند؟
مصباحی‌مقدم: استخراج خط فقر یک کار علمی است و نیاز به کارشناسی دقیق و ظریف دارد و تبعاً بین تهران و شهرستان‌ها متفاوت خواهد بود؛ خط فقر روستایی و تهران متفاوت است لذا تا کار کارشناسی صورت نگیرد این امر امکان‌پذیر نیست.
فارس: آیا دولت می‌خواهد بر اساس میانگین کشوری عمل کند یا منطقه‌ای؟
مصباحی‌مقدم: خط فقر دست ما نیست و این یک فرمولی دارد که توسط وزارت اقتصاد و دارایی، مرکز آمار ایران و بانک مرکزی استخراج می‌شود. این خط فقر یک عدد است لذا ما اگر بنا را بر این بگذاریم که رفع فقر را مبنا قرار دهیم، یارانه به اهلش می‌رسد و وقتی خط فقر را مبنا قرار می‌دهیم گروه‌های زیر خط فقر کمک می شوند و بالاتر می‌آیند و یک عده بعدی زیر فقر می‌آیند و از این جهت باید مقداری که در نظر می‌گیریم بالاتر از خط فقر باشد تا اجازه ندهد آنها زیر خط فقر بروند. از این جهت 12میلیون تومان درآمد سالانه را در بودجه سال 93 ما معاف از مالیات کردیم و دولت پیشنهاد داد و مجلس تصویب کرد. این می‌تواند یک نشانه باشد و اگر کسی درآمد دارد مالیات نمی‌پردازد لذا دیگر فرقی نمی‌کند که تعداد اعضای خانواده چند نفر باشند و اگر شما 12میلیون تومان دریافت می‌کنید چه در تهران چه در روستا دیگر مالیات نمی‌پردازید.
فارس: این اجحاف نیست؟
مصباحی‌مقدم: باید اصل آن را بفهمیم و سپس مناقشه کنیم و دیگر فرقی نمی‌کند که تعداد افراد خانواده چند نفر باشد؛ می‌گوییم اگر شما 12 میلیون تومان درآمد دریافت می‌کنید از پرداخت مالیات معافید لذا اگر این را مبنا قرار دهیم حتماً عده‌ای با این 12 میلیون تومان زندگی بهتری خواهند داشت و حتماً عده‌ای که در کلان‌شهری همچون تهران زندگی می‌کنند وضع بدتری خواهند داشت.
فارس: آیا این امکان برای ما وجود دارد که بین تهران و روستا تفاوت قائل شویم؟
مصباحی‌مقدم: اگر این تفاوت را قائل شویم آیا باید شهرهای زیر 50 هزار نفر را جزو شهرهای کوچک حساب کنیم یا بزرگ؟ بنابراین سناریوهای متفاوتی وجود دارد که اگر بخواهیم بر اساس تفاوت شهرها، تفاوت مقدار بر اساس بخشودگی مالیات را قرار دهیم امکان ندارد و شبیه آن را در مورد یارانهها خواهیم داشت لذا سناریوی بسیار متنوعی وجود دارد که اگر بخواهید بر اساس تفاوت شهرها تفاوت مقدار جهت بخشودگی مالیات را قرار دهید امکان ندارد. شبیه به این را در مورد یارانهها خواهیم داشت که نمی‌شود آنها را در نظر گرفت اگر نه طرازش دشوار می‌شود و تمیز و تشخیص اینکه چه کسی در چه شهری ساکن است مشکل است، مثلا کسی که در روستاست و در تهران خانه دارد را باید به حساب روستا گذاشت یا شهر. نکته دیگری هم اینجا وجود دارد، کسی که در تهران زندگی می‌کند از مزایایی بهره‌مند است که آن روستایی بهره‌مند نیست. آن خدماتی است که در آن یارانه وجود دارد مثل قیمت بلیط مترو و اتوبوس که این پرداخت می‌کند خیلی پایین است و حال اینکه اگر همین پول را آن روستایی بخواهد بدهد و ماشین از روستا به شهر بیاید چند ده برابر باید بدهد.
نکته دیگر اینکه به جای اینکه مشوق بشود که ساکنان شهرها مهاجرت معکوس کنند به سمت روستا و فضای کسب و کار روستایی در مقابل آنها قرار بگیرد. مهاجرت از روستا به شهر تقویت می شود و خط فقر روستایی که یک میلیون تومان و خط فقر تهران یک میلیون و 800 هزار تومان. آیا این مشوق معنی شده که آن روستایی‌ها بیایند تهران ساکن شوند؟ شما آمدید چیزی را درست کنید یک چیز دیگر خراب شده است.از این جهت باید با رعایت همه جوانب و با رعایت کار کارشناسی درست، عددی را انتخاب کرد که آن عدد، کمترین مشکل را برای بیان کردن داشته باشد و مبنایی باشد که برای اکثریت قابل قبولی رضایت بخش باشد.
فارس: اگر در این مسیر هدفمندی عده‌ای آسیب ببینند دولت چه سیاستی را برای جبران این آسیب در نظر دارد؟
مصباحی مقدم: این آسیب ممکن است از ناحیه چند مسأله باشد، یکی اینکه برخی از بیماران، مریضی صعب‌العلاج دارند، آنها لحاظ نشده بود. ما این امکان را فراهم کردیم که از یارانهها بیماران صعب‌العلاج تحت پوشش درمان قرار بگیرند. ممکن است ناشی از این باشد که برخی فرزندان آنها بیکار باشند و کسب درآمد نمی‌کنند و از این رو وضعیت آنها بدتر می‌شود از این امکان را پیدا کردند که از همین یارانهها به بیکاران و جوانان جویای کار حقوق بیکاری داده شود.
فارس: سهم آن در حوزه درمان بیماری و تولید مشخص است؟
مصباحی مقدم: بله اعداد و ارقام آن در بودجه آمد برای حمایت از تولید 10 هزار میلیارد تومان برای بیمه بیکاری 2 هزار میلیارد تومان.
فارس: نقدی و غیر نقدی؟
مصباحی مقدم: تبعاً به سناریوی مختلف دولت می‌تواند عمل کند. برخی از آنها مشخص شده و برخی هنوز مشخص نشده است. بیکاران را باید حقوق پرداخت کنند و این حقوق به اندازه 50 درصد حقوق حداقل یک کارگر است. بنابر این آن هم مشخص است،اولین کارگری که وارد کار می‌شود چقدر حقوق می‌گیرد؟ 50 درصد آن حقوق را به بیکار می‌دهند تا زندگی‌اش را در حدی تامین کند و در عین حال یک فشاری هم باشد که برود کار را بپذیرد.
اینها همه قبلا مشخص شده است و نسبت به پرداخت نقدی و غیر نقدی دولت اختیارات متعددی دارد که همه پرداخت را نقدی کند یا بخشی را به صورت غیرنقدی و کالایی بدهد. نسبتا به پوشش بیمه درمانی همه خانوارها برای خدمات درمانی رایگان در قانون تکلیف شده است.
خانواده‌ای ساکن در شهری زیر 20 هزار نفره این به صورت خاص است اما غیر از آنها، سایر خانوارهایی که در شهری بزرگ‌تر زندگی می‌کنند سهم آنها از بیمه درمان کاهش پیدا می‌کند و سهم بیمه‌ها از پرداخت هزینه درمان افزایش پیدا می‌کند که در بودجه یارانهها دیده شده است.
* در سبد کالا عقل و تدبیر درست به کار گرفته نشد
فارس: عملکرد اقتصادی دولت را در چند ماه اخیر چطور ارزیابی می‌کنید و لیدر تیم اقتصادی دولت چه کسی است.
مصباحی مقدم: عملکرد اقتصادی دولت را عاقلانه برداشت می‌کنیم و حرکت عاقلانه‌ای است حالا شاید بشود گفت به استثنای سبد کالا که در آن عقل و تدبیر درست به کار گرفته نشد. اگر نه رضایتمندی بیشتری از سوی مردم داشتیم یعنی اگر به صورت کارت هوشمند دراختیار مردم قرار می‌گرفت که در فروشگاه‌ها کالا خریداری کنند خیلی بهتر بود تا خود کالا توزیع و صف‌های طولانی تشکیل شود.
*عملکرد دولت در واگذاری دارائی به خارج از دولت بسیار ضعیف بود
فارس: استفاده از اقلام وارداتی چطور؟
مصباحی مقدم: آن هم خلاف تدبیر بود چون باید اولویت را به تولیدات داخل می‌دادند نه استفاده از واردات چرا که یکی از مصیبت‌های ما در سال‌های اخیر افزایش واردات کالاهای مصرفی است که ما در داخل می‌توانیم مشابه آن را تولید کنیم، آنچه گفته شد کلیت کار است و حرکت، حرکت عقلایی است. ولی این حرکت عقلایی را همراه با یک سرعت کند مشاهده می‌کنیم یعنی شتابی که باید داشته باشد یک شتاب عقلایی است، در رفتار اقتصادی دولت وجود ندارد. این را در مسائل مختلفی می‌توان مشاهده کرد. امسال دولت می‌توانست بخش قابل توجهی از دارائی خود را به خارج از دولت واگذار کند اما عملکردش بسیار ضعیف بود وا ین نشان دهنده نوعی تعلق خاطر دولت به دارائی‌های دولت است.
البته استدلال‌شان این بود که واگذاری‌ها بیشتر به بخش‌های شبه دولتی بوده و ما می‌خواهیم جلوی آن را بگیریم. این نیازمند به یک دستور‌العملی بوده که می‌توانست خیلی سریع به نتیجه برسد و به بخش واگذاری بخش‌های غیر دولتی و شبه دولتی هم باشد لذا می‌توانستند در این زمینه 35 هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری داشته باشند اما خیلی این واگذاری‌ها اندک است یا مثلاً درباره اوراق مشارکت آنها می‌توانستند 5 هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت توزیع کنند اما خیلی با تاخیر شروع کردند و در حد 1000 میلیارد تومان توزیع شد و جاذبه‌ای نداشت و فروش نرفت، در واقع 85 میلیون تومان از هزار میلیارد تومان فروش رفت اما با این حال پیمانکاران به نوایی رسیدند و مقداری را گرفتند. در حالی که می‌توانست بخش مهمی از بدهی خود به پیمانکاران را از این طریق پرداخت کند شبیه به این را در جای دیگر هم داریم که دولت با جرأت و جسارت عمل نمی‌کند.
*نگرانی از تکرار مدل شیب ملایم هاشمی و خاتمی
الان پیش‌بینی این است که اصلاح قیمت‌های حامل انرژی سال آینده که دولت مکرراً می‌گوید با شیب ملایم، البته تغییر شیب ملایم آرام‌بخش است و از نظر روانی بسیار مثبت است اما نگرانیم این شیب آنقدر ملایم باشد که از اثربخشی خارج شده چون ما دنبال کاهش مصرف انرژی هستیم و این نیازمند این است که این شیب خیلی هم ملایم نباشد. در دوره هاشمی و خاتمی شیب آنقدر ملایم بود که با اصلاح قیمت 20 درصد و 15 درصد سالانه هیچ گونه‌ای تأثیری در کاهش مصرف نداشت.
فارس: بحث 70 درصدی که مطرح شده درست است؟
مصباحی مقدم: من چنین چیزی نگفتم.
فارس: اینکه می‌گویند بنزین 1100 تا 1700 تومان می‌شود، درست است؟
مصباحی مقدم: قطعاً چنین چیزی نیست.
فارس: یعنی کمتر از 1700 تومان است؟
مصباحی مقدم: حتماً کمتر است. طبق خبرهایی که ما داریم می‌خواهم بگویم اینقدر جرأت نیست.
فارس: میانگین بنزین دولتی 700 تومان می‌شود؟
مصباحی مقدم: اگر از اخبار متنوع اینطور شنیدید، من چنین چیزی نشنیدم.
*دولت لیدر اقتصادی خاصی ندارد
فارس: لیدر اقتصاد دولتی کیست؟
مصباحی مقدم: ظاهراً لیدر خاصی ندارد.
فارس: با توجه به اینکه به طیب‌نیا و سیف گفته شد که محوریت آقای نجفی در بحث اقتصادی مطرح است، چیزی شنیده‌اید؟
مصباحی مقدم: آقای نجفی اقتصاددان نیست که بخواهد لیدر اقتصادی باشد.
فارس: بحث اینکه قرار است آقای نعمت‌زاده از سوی دولت برکنار شود را شنیده‌اید؟
مصباحی مقدم: بله اشتهار پیدا کرده اما معتبر است یا خیر، نمی‌دانم.
فارس: مثل اینکه دولت آقای روحانی بی‌میل نیست او برکنار شود، آیا مجلس این هزینه را می‌پذیرد؟
مصباحی مقدم: این حدس‌ها و تخمین‌هاست و نباید به آن خیلی اصرار کرد.
*گزارش دولت به مجلس درباره اقدامات پس از تحریم
فارس: در چند ماهی که از بحث توافقنامه و رفع تحریم‌ها می‌گذرد، به نظر شما دولت کار اساسی در این زمینه انجام داده است؟ یعنی در بحث ورود کالای اساسی به کشور.
مصباحی مقدم: آن کار اساسی که در این دولت انجام شده بالا بردن ذخیره اطمینان‌بخشی مواد غذایی، دارویی و مواد اولیه بنگاه‌های اقتصادی است که در همین فرصت تحریم‌ها استفاده شده و بعد از تحریم‌ها وضعیت بهبود هم پیدا کرده است.
فارس: در این زمینه به مجلس گزارش داده شده است؟
مصباحی مقدم: بله گزارش هم داده‌اند.
فارس: درباره آخرین وضعیت طرح «رسیدگی به دارایی مسئولان» در کمیسیون مشترک مجمع و اینکه چرا تاکنون به نتیجه مشخص نرسیده است، توضیح دهید.
مصباحی مقدم: این طرح در اواخر سال 91 در مجلس تصویب و با تأخیر در مجمع تشخیص مطرح شد. بر اساس اولویت‌بندی که رئیس مجمع در نظر می‌گیرد دستورات دیگری در جریان کار قرار گرفت و سیاست‌گذاری برای اقتصاد مقاومتی و سیاست‌گذاری‌های دیگر که به نتیجه رسید و تصویب شد، در دستور کار بود.
*تلاش برخی برای بازگرداندن این طرح به مجلس
یک نگاه این بود که این طرح به مجلس بازگردد و مجلس در آن بازنگری کند تا اگر لازم بود با توجه به شرایط تغییراتی اعمال شود و دامنه کسانی که مشمول این حکم می‌شوند محدودتر شود. لذا در یک جلسه بحث‌های مفصلی در مجمع بر روی این طرح صورت گرفت و این طرح برای بررسی بیشتر به کمیسیون مشترک قضایی و اقتصادی ارجاع شد و در کمیسیون نیز بحث‌های خوبی صورت گرفت لذا اصل مسئله تصویب شد و انشاء‌‌الله از چنین قانونی برخوردار شویم.
البته برخی معتقدند این قانون صرفا جنبه شعاری دارد در حالی که این یک قانون جدی است، اما برخی معتقد بودند وسعت این قانون به گونه‌ای است که قابلیت اجرا نخواهد داشت اما برخی دیگر در کمیسیون مطرح کردند که اگر این طرح را جدی بگیریم حتما قابلیت اجرا دارد.
فارس: این طرح چه زمانی نهایی می‌شود؟
*مبنا قرار دادن خوداظهاری برای رسیدگی به اموال مسئولان
باید خوداظهاری برای رسیدگی به وضعیت اموال مسئولان مبنا قرار گیرد و شرایط طوری باشد تا هر کس مسئولیت می‌گیرد در فرمی اموال خود و خانواده‌اش را گزارش کند و اگر نیاز به بررسی دارایی‌ها وجود داشت، قوه قضائیه ورود داشته باشد و ظاهرا این کار 3 سال یک بار صورت می‌گیرد.
*طرح رسیدگی به دارائی مسئولان اولین دستور کار مجمع
این مباحث فعلا در کمیسیون مشترک مطرح شده و به صحن مجمع تشخیص نیامده است، اما طبعا کار باید در کمیسیون پایان یابد تا در دستور کار قرار گیرد البته تا آخر سال یک جلسه بیشتر نمانده است اما با این حال اولین دستور کارهای مجمع در سال آینده طرح رسیدگی به دارایی مسئولان است و امیدواریم این طرح در سال آینده به نتیجه برسد.
فارس:گفته شده بود زمان رسیدگی به طرح اموال مسئولان در مجمع بین روحانی و هاشمی دلخوری ایجاد شده است، آقای روحانی مخالف این طرح است؟
مصباحی مقدم: من اطلاع ندارم و چنین موضع مخالفی را هم از آقای روحانی ندیده‌ام.
فارس: شنیده شده در جلسه مجمع برخی گفته‌اند طرح رسیدگی به اموال جنبه سیاسی دارد و برای پز دادن خوب است؛ درست است؟
مصباحی مقدم: شاید در صحبت برخی افراد چنین چیزی بوده است و این بیشتر برای زیر آبزنی از این طرح است تا به آن پرداخته نشود. گفته شد 35 کشور آفریقایی این طرح را اجرا کرده‌اند و اموال مسئولان خود را به کنوانسیون مبارزه با فساد که یکی از شاخه‌های آن قوانینی برای اعلام دارایی مسئولان هر کشور است، ارجاع داده‌اند و در عین حال گفته شد ما می‌دانیم که کار آنها برای پز دادن است و واقعیت ندارد لذا اگر ما هم در ایران چنین کاری را انجام دهیم تفسیر پز دادن می‌شود.
*تاکید آیت‌الله آملی لاریجانی برای ساخت ارمند و هزینه‌کرد طرح اعلام دارایی
من شهادت می‌دهم که همه اعضا و قوه قضائیه در این زمینه به دنبال کار جدی هستند و از این رو رئیس قوه قضائیه معتقد است این کار ساختار و هزینه می‌خواهد. ما باید برای این ساختار جدید در بودجه سال آینده هزینه‌ای در نظر بگیریم، این کار را نشانه جدیت در پیگیری این طرح عنوان کرد و گفت: اگر مسئولان بخواهند دارایی خود را اعلام کنند باید ظرفیت لازم اداری برای رسیدگی به این مسئله در قوه قضائیه پیش‌بینی شود.
*تشریح جزئیات طرح‌های در دستور کار مجمع
فارس: در حال حاضر مهمترین طرح‌هایی که در مجمع تشخیص مصلحت نظام در حال پیگیری است کدام موارد است؟
مصباحی‌مقدم: اصولا کار مجمع زمانی آغاز می‌شود که از سوی مقام معظم رهبری پیش نویس سیاست‌ها به مجمع ارسال شود و از مجمع خواسته می‌شود که اظهار نظر کند، لذا آنچه در حال حاضر وجود دارد باقیمانده اختلافات بین مجلس و شورای نگهبان است که یکی درباره ترکیب اعضای هیات امنای صندوق توسعه ملی بود که آقای احمدی‌نژاد زمانی که جلسه هیات امنای صندوق توسعه ملی را تشکیل داد اعلام کرد که وظایف هیات امنا را می‌خواهیم به هیات عامل واگذار کنیم و برخی از مسائل دیگر نیز مطرح شد و گفته شد که شما نمی‌توانید این کار را انجام دهید و یک بندی را قرائت کردند که این اجازه را می‌دهد که ما برخی از وظایفمان را واگذار کنیم و این بعض می‌تواند شامل کل نیز شود لذا گفته شد شما این مسئله را به رای بگذارید و ایشان گفت چون رای دو سوم می‌خواهد ما شش نفرمان دو سوم می‌شویم لذا به اعضای دولتی صندوق توسعه ملی گفت که دست خود را بلند کنید از این رو دو سوم رای آورد و دیگران که از دو قوه دیگر بودند مخالفت کردند که به جایی نرسید و آن را نوشتند. این کار موجب شد که یک طرح دو فوریتی در مجلس تصویب شود و تعداد اعضای دولتی هیات امنای صندوق توسعه ملی را کاهش دهد تا دیگر دو سوم را نداشته باشند لذا این طرح در مجمع در حال رسیدگی است.
از دیگر مسائلی که در دستور قرار دارد نحوه تعیین رئیس‌کل بانک مرکزی و تصویب قانون برنامه پنجم است که به مسئله اختلافی بین مجلس و شورای نگهبان تبدیل شد و وقتی شورای نگهبان ایراد گرفت مجلس مجددا بر آن اصرار کرد که از این رو به مجمع آمد و فعلا در حال رسیدگی قرار دارد البته مجمع تشخیص رسیدگی و رای خود را صادر کرد اما آقای احمدی‌نژاد در زمان ریاست‌جمهوری خود به مقام معظم رهبری نوشتند که برای ادامه کشور این مسئله مشکل ایجاد می‌کند لذا معظم‌له مرقوم فرمودند که مجمع تشخیص مصلحت نظام این را به عنوان یک معضل بررسی کرده و کاری کند که عزل و نصب و قبول استعفای رئیس بانک مرکزی توسط رئیس‌جمهور باشد لذا این تا حدی تعیین تکلیف کرد اما نسبت به سایر ابعاد حالت بلاتکلیفی دارد و از این رو در دستور کار مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار دارد.
* ائتلاف جامعه روحانیت با جامعه مدرسین و احزاب همسو در گرو ورود اصل انتخابات است
فارس: برنامه جامعه روحانیت مبارز برای انتخابات آینده، ائتلاف با جامعه مدرسین و سایر گروه‌های اصولگرای مرجع چیست؟
مصباحی‌مقدم: ما برای انتخابات آینده دو سال وقت داریم لذا اقدام زودهنگام برای انتخابات فضای عمومی جامعه را تحت تاثیر قرار می‌دهد و ذهن و فکر مردم را به مسئله‌ای مشغول می‌کند که مسئله روز آنها نیست لذا هر کاری را باید در وقت خود انجام داد از این جهت جامعه روحانیت مبارز تاکنون وارد بحث انتخابات نشده است و به موقع وارد خواهد شد. همه آنچه که درباره ائتلاف با جامعه مدرسین و احزاب همسو گفته شد در گرو ورود اصل انتخابات است.
فارس: درباره حمایت جامعتین از ولایتی در انتخابات ریاست‌جمهوری و چرایی این حمایت توضیح دهید.
مصباحی‌مقدم: جامعه روحانیت در این مورد به اجماع نرسید.
فارس: ولی قبول دارید به خاطر پایگاه رای و به صورت حزبی از آقای ولایتی حمایت شد؟
مصباحی‌مقدم: در جامعه مدرسین ظاهرا اعلام کردند که از ولایتی حمایت می‌کنند اما در جامعه روحانیت چنین اتفاقی نیفتاد.
فارس: درباره نظرتان که قبلاً مطرح کرده بودید مبنی بر اینکه جامعه روحانیت عضو حزب فراگیر نباشد بیشتر توضیح دهید.
مصباحی‌مقدم: اصولا جامعه روحانیت خود را یک حزب سیاسی نمی‌داند و در قالب احزاب نمی‌گنجد، اخیرا بعضی‌ها مطرح کرده‌اند که چرا جامعه روحانیت از کمیسیون ماده 10 احزاب کسب مجوز نکرده است؛ پاسخ آن را چندین‌بار آیت‌الله مهدوی به عنوان دبیرکل داده است. ما نه ادعای حزبی بودن داریم و نه حزب هستیم و رویکرد حزبی هم نداریم چراکه ورود به مسائل سیاسی حسب وظیفه دینی ما است نه اینکه آن را یک اقدام خاص در نظر بگیریم که برای آن ساخته شده باشیم. بالاخره جامعه روحانیت یک تجمع علمایی است و از قبل از پیروزی انقلاب شکل گرفته است و بنای آن یک حرکت انقلابی زیر چتر امام و بعد در زمان رحلت حضرت امام حرکت در چارچوب رهنمودهای مقام معظم رهبری بوده است.
* ورود جامعه روحانیت به مسائل انتخاباتی بر حسب وظیفه است
ورود جامعه روحانیت به مسائل انتخاباتی بر حسب وظیفه است بدون اینکه بخواهد قدرت را تصاحب کند و تشکیلات عریض و طویلی داشته باشد که حزب معنا پیدا کند و از این رو شاخه‌های دانشگاهی، حقوقی، دانشجویی و غیره ندارد و در واقع یک تشکل صرفا روحانی است و از آغاز کار تاکنون کارکرد حزبی به معنای تصاحب قدرت نداشته است و برای به دست آوردن صندلی‌های مجلس و کرسی‌های وزارتخانه‌ها هیچگاه چانه‌زنی نکرده است و از دولت‌هایی که روی کار می‌آیند هیچ توقعی ندارد و به مسائل اجرایی نیز ورود نمی‌کند به توصیه‌ها اکتفا و جاهایی که احساس خطر برای اسلام و انقلاب داشته باشد ورود می‌کند و موضع بهنگام می‌گیرد و جایی که ببیند ساحت رهبری مورد تعرض قرار گرفته، ورود می‌کند.
فارس: بر این اساس جامعه روحانیت برای انتخابات مجلس دهم همانطور که آقای حدادعادل نیز در نطق خود گفت برای ورود فتنه‌گران و اصلاح‌طلبان افراطی به مجلس آینده احساس خطر نمی‌کند؟
مصباحی‌مقدم: چون هنوز بحث انتخابات نیست معنا ندارد که احساس خطر کنیم حتی اگر احساس خطر کنیم معنایش این نیست که ما از حالا بحث انتخابات را کلید بزنیم و من معتقدم پرداختن به این موضوع زودهنگام است.
* دولت وارد انتخابات شود باید فاتحه دموکراسی را خواند
فارس: اما می‌بینیم که دولت بحث انتخابات زودهنگام را کلید زده است.
مصباحی‌مقدم: دولت حق ندارد به انتخابات ورود کند و اگر رسما بخواهد وارد انتخابات شود باید فاتحه دموکراسی را خواند و این مجلس متعلق به دولت و دولت‌فرموده است و اگر کسانی این را مطرح می‌کنند این یک خطای سیاسی است و در دولت قبلی نیز دیدیم که می‌خواستند 150 کرسی مجلس را در دست بگیرند که با شکست روبه‌رو شدند و افتضاح صورت گرفت لذا دولت مطلقا نباید به انتخابات وارد شود و اگر کسانی در این‌باره اظهار نظر کرده حتما باید حرفش را پس بگیرد اما ورود زودهنگام هر گروهی اقدام نادرستی است و نباید صورت گیرد.
فارس: جامعه روحانیت قصد ندارد راهبردهای خود را در این زمینه مشخص کند؟
مصباحی‌مقدم: راهبردهای ما مشخص است و بحث‌های زیادی در جلسات خود داریم.
فارس: در جلسات هم‌اندیشی که آقای تقوی هم برگزار می‌کند، شرکت می‌کنید؟
مصباحی‌مقدم: مربوط به جامعه روحانیت نیست البته ممکن است من شخصا در این جلسات شرکت کنم و تاکنون از بنده دعوت کرده‌اند و در مجموع یکی دو جلسه حضور داشته‌ام؛ بالاخره جلسات هم‌فکری است و کارکرد انتخاباتی ندارد.
فارس: بحث فعال شدن شرکت‌های وابسته به بهائیت در بحث اقتصادی کشور را چطور ارزیابی می کنید؟
مصباحی‌مقدم: یک چیزی از طرق غیررسمی شنیده‌ام که تعدادی داروخانه‌های تهران توسط افرادی که منتسب به این آیین جعلی هستند اجاره شده است چراکه نمی‌توانند خریداری کنند و لو می‌روند و این مسئله به وزارت بهداشت نیز منتقل شده است.
فارس: نظرتان درباره موضوع رفع حصر که عده‌ای در داخل و خارج از کشور پیگیر آن هستند چیست؟
مصباحی‌مقدم: من آن را یک تلاش بیهوده می‌دانم آمریکا به صراحت گفته است که باید رفع حصر صورت گیرد ولی کسانی که جلوتر مطرح کردند به دنبال مطرح کردن آمریکا نبوده است بلکه به دنبال هوا و هوس‌های خود مطرح کرده‌اند.