اجرای مرحله دوم هدفمندی یارانه ها که طبق قانون باید توسط دولت یازدهم اجرا شود، یکی از حساس ترین اقدامات کابینه شیخ حسن روحانی است که با گذشت 9 ماه از آغاز فعالیت رسمی، در بوته آزمایش ملت قرار خواهد گرفت.
اگرچه تجربه مرحله نخست هدفمندی یارانه ها که با اقدام شجاعانه و قابل تحسین دولت دکتر محمود احمدی نژاد صورت گرفت، در اختیار دولتمردان یازدهم قرار دارد اما تقابل سیاسی جدی میان این دو دولت موجب شده که حتی اقدامات مثبت مدیران اجرایی گذشته نیز با عرض تاسف نادیده گرفته شود.
این درحالی است که پس از 8 سال مدیریت دستگاه اجرایی کشور توسط احمدی نژاد، هم اکنون نیز بسیاری از کارشناسان و طیف های مختلف مردم عملکرد وی را قابل قبول ارزیابی کرده و علیرغم سیاه نمایی های بسیار، همچنان از آن تعریف و تمجید می کنند اما برخی اقدامات صورت گرفته توسط دولت یازدهم طی 8 ماه گذشته حتی با انتقاد حامیان دولت مواجه شده است.
طرح و نحوه اجرای سبد کالا، مباحث مطرح شده پیرامون افزایش قیمت سوخت، تناقض گویی های بسیار میان تیم اقتصادی دولت و برخی موارد دیگر از جمله نکاتی است که نشان می دهد دغدغه ها راجع به چگونگی اجرایی کردن مرحله دوم هدفمندی توسط مدیران اجرایی فعلی چندان هم بی مورد نیست.
ادبیات نامتعارفی که برخی دولتمردان راجع به یارانه های نقدی مطرح کرده اند و نیازمند دانستن مردمی که قرار است حق خود را از دولت بگیرند، نیز نشان می دهد که متاسفانه دیدگاه برخی اعضای حاضر در دولت با سطح عمومی جامعه تراز نیست.
اتفاق دیگری که موجب بروز بازتاب های منفی در میان خانواده ها شده، حجم گسترده زیرنویس هایی است که در پربازدیدترین زمان تلویزیون، به صورت مکرر و با ادبیاتی عجیب به خورد مخاطبان رسانه ملی داده می شود. زیرنویس هایی که به انحای مختلف می کوشند تا مردم را نسبت به دریافت یارانه منصرف نمایند و در این زمینه، متاسفانه حتی به مسایل اعتقادی و دینی نیز متوسل شده اند. مسایلی همچون افزایش برکت، ایثار و... که نه تنها کمکی به افزایش انصراف دهندگان از دریافت یارانه نمی کند بلکه نوعی واکنش منفی در این رابطه را با خود به همراه خواهد داشت.
در کنار این درخواست ها، نوعی ادبیات تهدیدگونه از سوی دولتی ها با این کلیدواژه که هرکس درخواست دریافت یارانه داشته باشد و بعد از پیگیری ها مشخص شود که این یارانه به او تعلق نخواهد گرفت جریمه خواهد شد، نیز انتقاداتی را در سطح اجتماعی برانگیخته است.
همه اینها در شرایطی است که دستگاه اجرایی هنوز موفق به تهیه یک جامعه آماری قابل اعتماد از دهک های اقتصادی مردم نشده است و این اتفاق، در ماجرای توزیع سبد حمایتی کالا به شدت نمایان شد؛ به طوری که همچنان بسیاری از افرادی که خود را قطعا شامل دریافت این سبد می دانند، از این حق طبیعی و عمومی محروم شده اند و دولت نیز پاسخ مناسبی به این مساله نداده است.
نامحرم دانستن مردم پیرامون جزییات مسایل و عدم شفافیت لازم با ملت از نکات منفی دیگری است که طی 8 ماه گذشته مشاهده شده است. قریب به یک ماه گذشته بود که جایگاه داران سوخت از آماده باش فوری جهت عرضه سوخت با قیمت های جدید خبر دادند که پس از بازتاب منفی این خبر در سطح رسانه ها، از سوی مقامات دولتی تکذیب شد و البته از تاریخ جدید اجرا و قیمت دقیق آن همچنان خودداری به عمل آمده است.
همینک نیز در حالی تلاش می شود با جوسازی رسانه ای مردم را نسبت به انصراف از دریافت یارانه نقدی ترغیب نمایند که تا این لحظه هیچ برنامه مشخص و قابل اندازه گیری پیرامون مکان خرج کرد از محل انصراف یارانه ها به ملت ارایه نمی شود، به طوری که کسی نمی داند اگر از دریافت یارانه منصرف شود، این انصراف دقیقا در کجا قرار است جبران شود.
در واقع تیم اقتصادی دولت تاکنون به مردم توضیح قانع کننده ای نداده که دقیقا قرار است پول های انصرافی از دریافت یارانه نقدی در کدام محل به کمک ملت بیاید تا مردم، رسانه ها و کارشناسان پس از مدتی به رصد دقیق آن وعده و صحت قولی که مسئولان داده اند، بپردازند.
اینکه به صورت کلی گفته شود یارانه های انصرافی در بهداشت و... خرج می شود، که مقیاس دقیقی برای یک اندازه گیری در آینده نیست. مسئولان اقتصادی دولت باید به صراحت و با زبانی قابل فهم و اندازه گیری دقیقا بیان کنند که چه میزان از این پول ها طی چه مدت زمان در کدام قسمت خاص صرف خواهد شد تا در ادامه قابلیت اندازه گیری توسط مردم و کارشناسان را داشته باشد.
اعلام خبرهای پی در پی راجع به گران شدن قیمت های سوخت، انرژی، قبوض مختلف، عدم مشاهده عزم جدی از سوی دولتمردان راجع به تحقق اقتصاد مقاومتی، شرطی کردن جامعه پیرامون مذاکرات شکست خورده هسته ای و توافق ضعیف ژنو و انتشار برخی اخبار راجع به حیف و میل کردن های بیت المال باعث عدم شکل گیری موجی مردمی جهت انصراف از دریافت یارانه نقدی شده است و کمپین های مجازی بسیاری که در این زمینه به راه افتاده تاکنون نتوانسته از حلقه تشکیل دهندگان همان کمپین ها، که اکثرا از اقشار مرفه و ثروتمند جامعه هستند، فراتر برود.
همچنین خبر مسافرت های تفریحی نوروزی اکثر مدیران رده نخست دولتی به ویلاهای شمالی و توزیع پیامک های تبریک نوروز منتسب به ریاست جمهوری و برخی زمزمه ها راجع به حضور فلان وزیر در هیات مدیره 19 شرکت اقتصادی و... باعث شده که مردم به خالی بودن خزانه بی اعتماد شده و حق خود را از محل دریافت یارانه ها مطالبه کنند.
به هر ترتیب، به نظر می رسد پیرترین دولت پس از انقلاب برای اجرای گام مهم مرحله دوم هدفمندی یارانه مسیر بسیار سختی را در پیش رو داشته باشد و با عدم ورزیدگی برخی وزیران و نیز، عدم توجیه اقناعی مردم و همراه کردن آنها در این مسیر تا این لحظه، نگرانی ها و دغدغه های بسیاری را برانگیخته است؛ نگرانی هایی که حتی در سال جدید در سخنان رییس مجلس نیز مشاهده شد.