به گزارش هزاره سوم این بخش از سخنان باراک اوباما، صریح‌ترین بخش از سخنرانی وی در کنگره آمریکا در مجمع عمومی سالانه بود؛ سخنرانی که چندان موضوعات سیاست خارجی را در بر نمی‌گرفت و بیش از همه، مربوط به مسائل داخلی ایالات متحده بود.
اوباما از میان موضوعات مهم خاورمیانه، محور سخنان خود را بر تغییر وضعیت کنونی بین ایران و غرب از یک جنگ طولانی مدت به نقطه امید روشنی احتمالی در منطقه متمرکز کرده بود.
وی تأکید کرد: اگر رهبران ایران این فرصت را غنیمت بشمارند، ایران خواهد توانست بار دیگر به جامعه جهانی راه یابد و ما یکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین چالش‌های امنیتی دوران خود را بدون خطر جنگ پشت سر خواهیم گذاشت.
وی همچنین اشاره کرد از دشمنی طولانی مدت میان ایران و شش قدرت جهانی به خوبی آگاه است و بر تلاش‌های ایالات متحده برای باز کردن مسیر دستیابی به یک توافق موقت ـ که برنامه هسته‌ای ایران را پس از یک دهه محدود سازد ـ تأکید و آن را تحسین کرد.
اما به رغم این‌ها اوباما لحن خود را در برابر سناتورهای آمریکایی جدی و با صراحت نشان داد و مستقیم خطاب به آنان گفت: اما بگذارید واضح و بی‌پروا بگویم. اگر در موقعیت کنونی، کنگره قانون جدیدی برای تحریم ایران تصویب کند و برای من بفرستد که منجر به تهدید به توقف مذاکرات شود، آن را وتو خواهم کرد. ما برای صیانت از امنیت ملی آمریکا، نیاز داریم که به دیپلماسی فرصت بدهیم.
سخنان باراک اوباما در مجمع عمومی کنگره آمریکا در حالی است که روز گذشته خبرگزاری رویترز در گزارشی آورده بود که تلاش برای وضع تحریم‌های جدید علیه ایران در کنگره آمریکا متوقف شده و نمایندگان کنگره، اکنون در حال بررسی این موضوع هستند که احتمالاً ساز و کار جدید، اما ضعیف‌تری در قبال برنامه هسته‌ای ایران در پیش بگیرند. بر این اساس که اکنون سناتور‌ها و اعضای مجلس نمایندگان، احتمال تدوین یک «قطعنامه غیر‌الزام‌آور» را مدنظر قرار داده‌اند که نسبت به تمایلات هسته‌ای ایران ابراز نگرانی کرده و از مذاکره کنندگان آمریکایی می‌خواهد، شرایط سفت و سختی در مذاکرات پیش روی ایران گذارند.
اما سخنان باراک اوباما در روز گذشته، دارای دو نکته اساسی است؛ به این معنا که صراحت بیان اوباما در برابر نمایندگان کنگره حاکی از آن است که کاخ سفید همچنان بر موضع خود در برابر سناتورهای تندرو و ضد ایرانی باقی مانده و تلاش‌های اوباما برای نجات موافقت‌نامه موقت ژنو، مانع بزرگی بر سر اقدام‌های جنگ‌طلبانه این سناتور‌هاست.
از سوی دیگر، هرچند در آغاز اشاره اوباما به قطعی نبودن نتیجه بخشی مذاکرات و تأکید وی بر سخت و پیچیده بودن مذاکرات و حتی احتمال به نتیجه نرسیدن آن، می‌تواند موضعی محطاتانه در نظر گرفته شود، با توجه به تأکید رئیس جمهور آمریکا بر وتوی هرگونه تلاش برای تخریب دیپلماسی، به معنی یک اتمام حجت کامل با سناتورهای آمریکایی است که در هر شرایطی -حتی احتمال شکست مذاکرات - کاخ سفید، اجازه ایجاد مانع و سد بر سر راه دیپلماسی را نخواهد داد.
این موضع قاطع اوباما در برابر سناتور‌ها، منجر به واکنش برخی از نمایندگان تندرو شده است و از جمله آن‌ها سناتور مارک کرک از طراحان اصلی تحریم علیه ایران پس از آنکه اوباما سخنان خود را جمع‌بندی کرد، گفت: مردم آمریکا ـ هم دموکرات و هم جمهوری خواه ـ مشتاقانه خواهان آن هستند که ایران در مذاکرات کاملاً پاسخگو باشد.
این سخنان هرچند حاکی از توجیه تلاش سناتور‌ها برای تحریم دوباره ایران است، به خوبی نشان می‌دهد که در پی عدم توفیق طرح تحریمی جدید، لحن سناتورهای تندرو نیز تا حد بسیاری تغییر کرده و از خواست «تعطیلی تمام تأسیسات هسته‌ای» به خواست «پاسخگو بودن ایران» تنزل کرده است.