به گزارش شبکه خبری هزاره سوم به نقل از فارس، نشست قصاص در سینمای ایران با حضور حسین آقایی‌نیا استاد دانشگاه، حسین طرح‌دست قاضی بازنشسته، غلامحسین الهام سخنگوی دولت دهم و جواد طوسی منتقد سینما و قاضی بازنشسته در دانشکده حقوق دانشگاه تهران برگزار شد.
دکتر حسین آقایی‌نیا در ابتدای این برنامه با انتقاد از عدم توجه به مسائل حقوقی در برخی فیلم‌های سینمایی مانند «من مادر هستم» گفت: در قسمت‌های مختلف فیلم، شاهد عدم توجه به نکات مختلف در زمینه حقوقی هستیم. در لیست اسامی آخرین فیلم آمده است که مشاور حقوقی داشته و من فکر کردم که چطور فیلمی مشاور حقوقی داشته است و این همه اشکالات حقوقی در آن وجود دارد. من تخصصی در سینما ندارم، اما وقتی یک فیلمی ساخته می‌شود باید از یک کادر حقوقی خوب و قوی برخوردار باشد، زیرا بعد از ساخت آن با یک افکار عمومی مواجهیم و مردم اتفاقات فیلم را باور می‌کنند و درنهایت به شکلی می‌شود که فکر کنند در جامعه ما با سه شماره حکم قصاص می‌دهند.
حسین طرح‌دست در بخشی از این نشست گفت: در رابطه با نقد فیلم، جنبه هنری از صلاحیت من خارج است، من به عنوان یک مخاطب می‌گویم که وقتی یک فیلم نمایش داده می‌شود، به عنوان رسانه‌ای که قصد برجسته کردن موضوعی را دارد و در انتها می‌گوییم که چه اثری گذاشته است.
وی افزود: هنر متعهد باید جریان‌ساز باشد و فرهنگ‌سازی کند. من به عنوان یک مخاطب معتقدم که فیلم در برجسته‌سازی یک مفهوم ارزشی که مثلاً در فیلم «دهلیز» مفهوم گذشت و جلب رضایت اولیای دم است، نباید باعث تحقیر ارزش دیگری شود.
او خاطرنشان کرد: به خصوص در موضوع قصاص که قانونی است برای تنظیم روابط بین شهروندان و هم به عنوان اینکه منشأ این قانون، شرعی و فقهی و آیات و احکام است. پیام نباید در فیلم طوری منتقل شود که مخاطب یک ارزش را به باور بنشاند و نسبت به ارزش دیگری حس منفی پیدا کند، اما برای فرهنگ‌سازی موضوعی مانند گذشت که کار خوبی است، نباید حس منفی نسبت به اجرای قانون اجرا گردد و بیشتر نسبت به اصل قصاص روحیه منفی پیدا شود.
وی ادامه داد: متأسفانه قواعد رعایت نمی‌شود. در هنر و سینما با توجه به تأثیرگذاری که پیدا کرده است، در موارد تخصصی حتماً باید از نظرات کارشناسی استفاده شود تا دیالوگ‌های فیلم‌ها مخالف قانون نباشد.
دنیای استکبار برای ظلم، سینما را به خدمت گرفته و این نشانه تأثیرگذاری سینماست.
فضای سینما گسترده است و سینماگران ما باید تلاش کنند که در این حوزه مقابله کنند.
دکتر الهام در بخش‌هایی از این برنامه گفت: بنده به عنوان شهروند، این بحث‌ها را به مثابه یک موضوع اساسی قبول دارم. هنر برای انتقال مفاهیم و ایجاد تغییر سبک زندگی است، پدیده‌ای است که وجود دارد و بر زندگی ما سیطره دارد. من خیلی فیلم و سریال نمی‌بینم، اما به این معنی نیست که بشود از آن گریزی داشت و تأثیرش را انکار کرد. سینما ابزار مؤثری در انتقال فرهنگ است.از اول انقلاب چالشی در مورد نسبت با انقلاب اسلامی وجود داشت و با توجه به بنیان سینمای قبل از انقلاب، این چالش بیشتر می‌شود که امام(ره) در پرسشی که ایشان داشت فرمودند؛ ما با ظواهر علم و هنر مخالف نیستیم، ما با فحشا مخالفیم؛ یعنی محتوا را پایه قرار داده‌اند و قالب را قابل استفاده ارزیابی کرده‌اند. جمهوری اسلامی نشان داده که از قالب گریز ندارد و نهایت استفاده را از آن می‌کند، اما اینکه این قالب و محتوا باید با جامعه سنخیت داشته باشد، بحثی است که هیچ جامعه از آن گریز ندارد.
وی افزود: خیلی وقت‌ها دعوا بر سر مصادیق است، هیچ جامعه‌ای تولید و ترویج فیلم‌های مستهجن را تبلیغ نمی‌کند، ممکن است کاملاً مهار نکرده باشد، اما حصارهایی را در آثار تربیتی آن در نظر گرفته است. اینکه در زمینه کنترل، ممیزی قبل از پخش فیلم باشد و یا بعد از آن، هزینه‌های متفاوتی دارد. اگر ما قبل از تولید و پخش، فیلمنامه را تأیید کنیم و بعد از اکران با مشکلی بربخورد، هیچ نهاد دیگری نمی‌تواند جلوی آن را بگیرد و از سویی اگر هزینه‌هایی از سوی دولت به فیلم تحمیل شود، باید تقبل گردد، برای مثال فیلمی را اجازه دادند ساخته و پخش شود و بعد فکر شده اثر مخربی است و خواسته‌اند جلوی آن را بگیرند.
الهام در ادامه اظهار داشت: هزینه‌های ممیزی قبل از اکران ، سازوکاری می‌خواهد و کنترل قبل از پخش باید اعمال شود، اما اینکه فیلمنامه بعداً تغییرات زیادی کرده است و پس از تأیید، قلب فیلمنامه صورت گرفته، یک دعوای موضوعی است و باید دادگاه‌های تخصصی و ویژه برای اینها وجود داشته باشد.
وی افزود: طبق قانون ما آزادی بیان داریم و این موضوع به فیلمساز این شجاعت را می‌دهد که به نقد بپردازد. ما فیلم‌هایی داریم که در آن بسیار تند نقد کرده‌اند، اما فکر نمی‌کنم فشار کیفری خاصی روی فیلمساز ایجاد شده باشد و با فیلمسازی برخورد کیفری به خاطر ساخت فیلم نشده است، اما برخورد فرهنگی وجود دارد.
الهام در ادامه گفت: فیلمسازانی هستند که به اروپا می‌روند، برای خود امکان سیاسی ایجاد می‌کنند، خیلی از فیلمسازانی که در عرصه بین‌المللی جایزه گرفته‌اند، با اینکه ارزش هنری‌شان محفوظ است، اما ملاحظات سیاسی است که آنها را مورد حمایت قرار می‌دهد. نسبت هنر و سیاست باید تعریف شود. من معتقد نیستم که هنر با سیاست کاری نداشته باشد. هنر قطعاً مانند بخش‌های دیگر جامعه به سیاست خواهد پرداخت و کسی هم نمی‌تواند آن را انکار کند، اما به آنچه که می‌پردازیم مبانی و ارزش‌هایی وجود دارد و باید رعایت شود.
او با ذکر مثالی گفت: در موضوع تاریخ‌نگاری، هر کسی ممکن است ظرفیت تاریخ‌نویسی را داشته باشد اما نباید دروغ‌پردازی تاریخی انجام شود.
وی افزود: ورود به عرصه سیاسی و اجتماعی در سینما با هر کیفیتی مجاز نیست.
الهام در ادامه افزود: در دولت قبل، نگاه بسته‌ای به رسانه‌ها و سینما وجود نداشت، حمایت‌های رئیس‌جمهور وقت هم از این حوزه انجام شد و من ندیدیم که فشاری روی آنها وجود داشته باشد و فضا بسته شود که این کار حتی از سویی دیگر باعث شد گروه‌هایی با نگاه دیگر به ما اعتراض کنند.
الهام گفت: یا باید ممیزی قبل از تولید فیلم با مسئولیت مدنی و یا ممیزی بعد از پخش با مسئولیت تهیه‌کننده باشد که در پی آن سازوکارهای حرفه‌ای و دادگاه‌های تخصصی نیاز است که البته به اعتقاد من بهتر است اساسشان رویه کیفری نباشد.