«نرخ ویژه، تور آنتالیا نوروز 93» این، یک پیام آشناست که این روزها زیاد روی صفحه‌ تلفن همراه، در ایمیل‌ها و آگهی روزنامه‌ها نقش می‌بندد، آن هم با اعلام قیمت‌هایی باورنکردنی که از یک‌میلیون و 199 هزار تومان شروع می‌شود؛ اما از قدیم گفته‌اند که هیچ ارزانی بی‌حکمت نیست.

ترک‌ها خوب می‌دانند در اوایل بهار، گردشگران زیادی به سواحل جنوبی این کشور سفر نمی‌کنند و تنها مشتری‌های آن‌ها، ایرانی‌ها هستند که اتفاقا تعطیلات طولانی هم برای نوروز دارند و به مسافرت هم فکر می‌کنند، برای همین در تمام شبکه‌های ماهواره‌ای، آژانس‌های مسافرتی ایرانی و روزنامه‌های داخلی، رد پایی از تبلیغات ترکیه دیده می‌شود، تبلیغاتی با قیمت‌ها و خدماتی وسوسه‌برانگیز.

هتل‌های پنج ستاره‌ای که همه نوع خدماتی را با قیمتی کمتر از دو میلیون تومان به مسافران می‌دهند. شاید برای خیلی‌ها، همین مقدار هم زیاد باشد؛ اما قطعا اگر این قیمت‌ها با نرخ تورهای داخلی مانند کیش، چابهار و شیراز در نوروز مقایسه شود، در نهایت برای خیلی‌ها سفر به سواحل ترکیه در اولویت قرار می‌گیرد.

اما واقعا داستان چیست؟ چرا تورهای آنتالیا که همین حالا با قیمتی بیشتر از دو میلیون تومان برگزار می‌شوند، برای نوروز که اتفاقا فصل شلوغی سفر ایرانی‌هاست و آژانس‌های مسافرتی هم به هیچ‌وجه حاضر نیستند از فروش به دو برابر قیمت کوتاه بیایند یا به مسافران تخفیف بدهند، ارزان‌تر از حد معمول فروخته می‌شوند؟

از نظر فروشندگان این تورها، قیمت‌های پایین ترکیه اصلا اتفاق عجیبی نیست؛ اما واقعیت این است که ترک‌ها بازار ایران، فصل سفر، شرایط اقتصادی، سلیقه و حتی محدودیت‌های ایرانی‌ها را به‌خوبی می‌شناسند و می‌توان با قاطعیت گفت که ترک‌ها به بازار ایران نفوذ کرده‌اند، موضوعی که حسرت مسوولان گردشگری ایران شده، وگرنه مدام چپ و راست از ترک‌ها مثال نمی‌زدند که به کشور همسایه نگاه کنید که تاریخ و تمدنی به اندازه‌ی ما ندارد، اما «گردشگری» سومین منبع درآمدش شده است.

هر سال نوروز که می‌رسد، ترک‌ها از هر ابزاری برای تبلیغ استفاده می‌کنند. هرچند سال پیش به‌خاطر قیمت ارز در ایران، بازار سفر به ترکیه اندکی کساد شد؛ اما ظاهرا امسال خواب‌های دیگری دیده‌اند تا مشتری‌های خود را بازگردانند.

امسال ترکیه چوب حراج را بر سر آنتالیا بالا برده است، اما ظاهرا آنچه فروخته می‌شود، آنتالیای واقعی نیست. اگر از آژانسی که فروشنده‌ی این تورها است، بپرسید حتما خواهد گفت که این تور برای سواحل آلانیا، لارا، کمر، بدروم و .... است که با ساحل اصلی که به نامش تبلیغ کرده‌اند، چندین کیلومتر و ساعتی فاصله دارد. تور هم عموما شامل خدماتی با گشت یک روزه، اقامت در هتلی 4 یا 5 ستاره با صبحانه، ناهار و شام است. اگر از نوع هواپیما هم اطلاعاتی بخواهید، خواهند گفت که برای پرواز ایرانی و ترک، قیمت‌ها تفاوت می‌کند. در واقع، پروازهای ایرانی که ارزان‌ترند و معمولا آژانس‌ها با قیمت آن‌ها تورهای‌شان را تبلیغ می‌کنند، به شرکت‌های هواپیمایی اختصاص دارند که بیشتر مسافران در حالت عادی ترجیح می‌دهند با آن‌ها سفر هوایی نداشته باشند، ولی در نوروز ظاهرا مسافران کمتر به این موضوع توجه می‌کنند و ارزانی تور برای‌شان اهمیت و اولویت بیشتری دارد.

اگر پرواز بهتر یا مطمئن‌تری هم از آژانس بخواهید، قیمت سفر به همین سواحل دورافتاده که به گفته‌ی برخی آژانس‌داران داخلی با پول مسافران ایرانی آباد شده‌اند، بیشتر از چیزی خواهد شد که قبلا پیام تبلیغاتی‌اش را گرفته‌اید.

مثلا آژانسی که این روزها به‌طور گسترده تور آنتالیا را به قیمت یک‌میلیون و 199 هزار تومان تبلیغ می‌کند، مقصدش ساحل «لارا» است که به گفته‌ی مسوول فروش تور، در 42 کیلومتری آنتالیا قرار دارد، اقامت مسافران نیز در هتلی چهار ستاره و با پروازی ایرانی است و اگر همین تور را در هتلی 5 ستاره و با یک شرکت هواپیمایی ایرانی معتبرتری درخواست کنید، قیمتش حتما به بیشتر از دو میلیون تومان می‌رسد.

فروش این تورها با قیمت ویژه در زمانی مشخص انجام می‌شود، یعنی رفت و برگشت کاملا تعیین شده است و چندان در اختیار مسافر نیست، چراکه هتل‌های ترک این زمان خاص را برای ایرانی‌ها تعیین کرده‌اند، وگرنه اگر زمان اختیاری را برای سفر مشخص کنید، قیمت تغییر قابل توجهی خواهد داشت.

ظاهرا در رقابتی که هر سال پیش از رسیدن تعطیلات نوروزی برای فروش تور آغاز می‌شود، آژانس‌های ایرانی چندان در قیمت‌گذاری کاره‌ای نیستند، آن‌ها سود خود را دارند و تلاش می‌کنند با ترفندهای تبلیغاتی، مشتری جذب کنند. اگر هم تور خالی بماند، در لحظه‌ی آخر با قیمتی کمتر و ترفندی دیگر، آن را می‌فروشند. این جریانی است که سال‌هاست رواج یافته و آژانس‌های قدیمی هم این بازی‌ها و ترفندها را کار آژانس‌های جدیدتر می‌دانند که می‌خواهند از تعطیلات نوروزی برای کسب سود و درآمد بیشتر استفاده کنند.

به‌نظر می‌رسد، آژانس‌های ایرانی پکیج شسته و رفته‌ای را که ترک‌ها برای ایرانی‌ها آماده کرده‌اند می‌فروشند. علاوه‌ بر این، برخی شرکت‌های هواپیمایی داخلی که به‌خاطر سطح کیفیت خدمات‌شان، در طول سال مسافر زیادی ندارند، به قراردادی با این پکیج‌ها وارد می‌شوند تا پروازهای خود را بفروشند که قیمت پایین آن‌ها نیز به ارزانی نرخ این تورها کمک زیادی می‌کند.

قطعا ترک‌ها دل‌شان برای ایرانی‌ها نمی‌سوزد که چوب حراج به مال خود بزنند و قیمت‌ها را ارزان کنند، آن‌ها حساب و کتاب این ارزانی را کرده‌اند، این حرفی است که بسیاری از آژانس‌دارهای کهنه‌کار ایرانی که از گذشته‌ها با ترکیه کار می‌کنند، می‌گویند.

آن‌ها معتقدند، ترک‌ها کاملا با سلیقه و بازار ایران آشنا هستند و می‌دانند کجا و چه وقت قیمت‌ها را پایین بیاورند. آن‌ها می‌دانند اگر هزینه‌ی سفر به کشورشان را ارزان کنند، حتما از محل دیگری جبران می‌شود، ترک‌ها با تمام بازارهای جهانی این کار می‌کنند و رفتارشان فقط خاص ایرانی‌ها و در نوروز نیست. آن‌ها هزینه‌ی سفر، اقامت و حتی سود خود را کم می‌کنند، چون می‌دانند درآمدشان از خرید سوغات، تفریحات، سرگرمی و غذا جبران می‌شود. رفتاری که دقیقا ما نداریم و می‌خواهیم همه‌ی درآمدمان را فقط از سفر مسافر به‌دست آوریم.

ایران همیشه بازار خوبی برای ترک‌ها بوده، این را سفر هیئت‌های متعدد گردشگری که سالانه به ایران می‌آیند و به بستن قرارداد و رایزنی با مقامات دولتی و فعالان بخش خصوصی می‌پردازند، ثابت می‌کند، رفتاری که تا حدی یک‌ طرفه و بیشتر از سوی ترک‌ها بوده است. آژانس‌های ایرانی در تمام سال‌هایی که حتی قراردادهای دو طرفه و متعهدانه‌ای با ترک‌ها برای جذب گردشگر داشته‌اند، در این بازار تلاش زیادی نکرده‌اند. حتی به‌تازگی در سفری که نخست‌وزیر ترکیه در رأس هیئتی سیاسی و تجاری به ایران داشت، بی‌توجهی از طرف ایرانی‌ها برای پایبندی به تعاملات گردشگری دیده شد و هنگامی که اسحاق جهانگیری - معاون اول رییس‌جمهور - به سخنان نخست‌وزیر ترکیه درباره‌ی وضعیت زیرساخت‌های گردشگری ایران اشاره می‌کند، این پرسش مطرح می‌شود که ما چقدر در این تعاملات دوسویه به موضوع گردشگری اهمیت می‌دهیم و حواس‌مان به این فرصت‌هایی است که دیگران به‌راحتی از آن بهره می‌برند؟