به گزارش شبکه خبری هزاره سوم  به نقل از خبرگزاری فارس از تبریز، سیاح غرب به نام ابن حوقل در سال 367 هجری از منطقه کلیبر دیدن کرده و می‌نویسد: «سیاه کویه (قره داغ) کوهی بس بزرگ است و مردم آنجا به 300 زبان تکلم دارند. در سراسر آن باغ‌ها و گل‌ها و آبراهه‌ها و نیز فلاحان دیده می‌شوند، سرزمین پر برکت و حاصلخیز است، چنانکه میوه‌های آن هدر رود و خوردن آن رایگان است. در این ناحیه همیشه ابر است و آفتاب کمتر می‌تابد.»

برای رسیدن به کلیبر 3 راه پیش رو دارید. یک راه از شهرستان اهر به کلیبر می‌رسد که 60 کیلومتر بوده و جاده‌ای کوهستانی دارد. از کلیبر یک راه کوهستانی به طول 65 کیلومتر به کرانه‌های ارس متصل می‌شود. همچنین یک راه آسفالته از جلفا درست کنار رود ارس به منطقه می‌رسد که در اسکانلو پایان می‌یابد.

منطقه حفاظت شده آینالو

کمپینگ و یا منطقه حفاظت شده آینالو از توابع بخش خداآفرین شهرستان کلیبر است. آب و هوای آن در فصل بهار و تابستان مطبوع و دلپذیر و زمستان آن سرد است.

در مسیر رسیدن به آینالو بر بالای کوه عمارتی زیبا بنا شده است که با توجه به نوع معماری و شیوه ساختمان‌سازی آن می‌توان گفت که به دوره قاجار مربوط است. این عمارت قدرت معماری و هنر ایرانی را در دوره قاجار نشان می‌دهد که چگونه با استفاده از ابزار ساده و مصالح ساختمانی ساده در بالای کوه چنین عمارتی را بنا کرده‌اند.

پارک جنگلی مکیدی

هر چه از شرق شهرستان کلیبر به غرب یا شمال نزدیک شویم به انبوهی جنگل افزوده و نواحی استپی جنگل کاسته می‌شود. یکی دیگر از جاهای با صفا و دل‌انگیز به دلیل وجود چشمه‌سارهای فراوان و آب و هوای خوش پذیرای گردشگران است، پارک جنگلی و طبیعی مکیدی است.

این تفرجگاه درست در پشت کوهستان‌های جاویدان قرار دارد، راهی که بدانجا منتهی می‌شود از راه آسفالته قلعه بابک که بعد از گذر از روستای شجاع آباد، هجراندوست، و آغویه و علی‌آباد به این مکان می‌رسد. این مکان با داشتن چمنزارهای معطر در دل جنگل جای دنج و آرامی برای آرامش و استراحت عاشقان طبیعت فراهم ساخته است.

وجود میوه‌های گوناگون همچون گردو، فندق، تمشک و ذغال‌اخته و همچنین زمزمه پرندگان طبیعت همراه با نسیم محلی چشم و دل هر رهگذر را نوازش می‌‌کند.

در ارتفاعات این تفرجگاه انواع گونه‌های گیاهی چون کلکسیونی از گیاهان دارویی و صنعتی است، گونه‌های گیاهی چون آویشن، کهلیک اوتی، شیرین بیان، بومادران و ... که برای بیماری‌های مختلف مانند سرماخوردگی سینوزیت و ...  مفید هستند، باعث شده است  که به جاذبه‌های این پارک افزوده و برای جمع‌آوری گیاهان مردم بیشتر مجذوب و شیفته این پارک شوند.

آبگرم قلعه‌کندی

قلعه‌کندی از جمله مناطق معدود دنیاست که دارای چشمه‌های آبگرم معدنی متنوعی است که در کلیبر واقع شده است.

این چشمه‌های آبگرم از خاصیت درمانی برخوردار بوده و به درمان بیماری روماتیسم بسیار مفید و مؤثر است و اکثر دکترهای ارتوپدی این آبگرم را به بیماران خود پیشنهاد می‌کنند.

دمای آبگرم قلعه‌کندی در چشمه اصلی به حدود 75 تا 80 درجه و در استخرها به 65 الی 70 درجه سانتیگراد می‌رسد، ولی در بین این چشمه‌ها آبگرمی با نام یل سوئی وجود دارد که دمایش ملایم‌تر از بقیه و خاصیت درمانیش نیز بیشتر از بقیه است. از کلیبر تا قلعه‌کندی چیزی حدود 190 کیلومتر فاصله است.

آبگرم متعلق

آبگرم متعلق یکی از گرمترین و مفیدترین آب‌های گرم است که در روستای متعلق در شهرستان آبش احمد از توابع کلیبر قرار گرفته و با استفاده از مسیر کلیبر -عبدالرزاق- آبش احمد می‌توان از این نعمت ارزشمند الهی استفاده کرد.

قلعه بابک

این قلعه با اسامی مختلفی چون قلعه بذ، قلعه جمهور، قیز قالاسی، کلیبر و قلعه بابک نامیده می‌شود. از این قلعه در طول تاریخ پادشاهان و عیاران زیادی استفاده کرده‌اند.

موقعیت قلعه بابک طوری است که دسترسی بدان غیرممکن بوده و از دو راه می‌توان به آن صعود کرد. این قلعه در 5 کیلومتری جنوب غربی کلیبر قرار دارد. با اینکه مسافت قلعه تا کلیبر 3 کیلومتر بیشتر نیست، اما راه آن صعب‌ و دشوار و در عین حال رویایی و زیباست.

آغاز مسیر قلعه از کنار هتل بابک در انتهای جاده کلیبر به قلعه است. هر چند آغاز مسیر همانند تمام کوه‌های دیگر فقط مسیر صعودی است اما در ادامه باید از گردنه‌ها و کتل‌های خطرناک گذر کرد. 3 ساعت پیاده‌روی مدت زمانی است که از ابتدا تا خود قلعه باید صرف کرد. پس از عبور از مسیر ابتدایی که پله‌گذاری شده به دامنه‌های بالای کوه می‌رسیم. جایی که رفته رفته از زمین جدا شده و در آغوش ابرهای مخملی جای می‌گیرد.

چشم‌انداز راست مسیر قلعه، محل زندگی عشایر شاهسون است. سیاه چادرهایی که به دور از هیاهوی زندگی شهری بر دامنه کوهستان مغرور ارسباران میخ شده‌اند. زندگی عشایر با جست و خیز بره‌ها و پارس‌ سگ‌های نگهبان جاری است. مسیر رفته‌رفته مشکل‌تر می‌شود.

قلعه کردشت

روستای کردشت در ساحل رود ارس و داخل دره ارس قرار دارد و در سمت شمال آن کوه‌های سنگی و صخره‌ای ارمنستان قرار گرفته است.

حصار و قلعه کردشت در دامنه کوه و از خشت و گل ساخته شده است. این قلعه را نمی‌توان با سایر قلعه‌ها مقایسه کرد، زیرا بر خلاف سایر قلعه‌ها بر بلندی کوه‌های بلند جای نگرفته است.

از این حصار و روستای کردشت عباس میرزا در زمان جنگ‌های ایران و روس استفاده زیادی کرده و مدت مدیدی در همین محل پناه گرفته است. این قلعه بالای تپه‌ای صخره‌ای ساخته شده و در ارتفاعات آن شش برج نگهبانی وجود داشت که هنوز بخشی از این برج‌ها و حصارهای آن پابرجاست.

حمام کردشت

در روستای کوچک کردشت حمام بزرگی مشابه حمام یک شمع اصفهان با همان سبک و سیاق ساخته شده است. شکی نیست که معماران و مهندسان هر دو حمام یکی بوده و گرم کردن به یک شیوه بوده است.

ساختمان، زیرزمین و فقط نورگیرها بالای زمین بوده است. حمام اطاق‌های متعدد و بزرگی داشته و به نظر می‌رسد که در زمان استحمام به صدها نفر کافی بوده است. سنگ ستون‌ها و سر درب‌ها با مهارت تراشیده شده و همه جا گچبری و تذهیب شده است. گچ‌بری دیوارها و سقف‌ها بسیار زیبا و دیدنی است.

راه ورودی حمام از پشت بام و 11 پله تا هشتی اول همچنان برقرار است. هشتی 130 متر مربع است و محل استهمام یک هشت ظلعی که هر ظلع آن 4 متر و ارتفاع آن 8 متر است تشکیل شده است.

قلعه پیغام

این قلعه در 10 کیلومتری جنوب کلیبر در نزدیکی روستای پیغام بر بالای کوهی که از سه طرف آن پرتگاه است و رود بزرگ کلیبر از پای این کوه می‌گذرد، قرار گرفته است.

از ساختمان‌های قلعه و دیوار آن آثار کمی باقی مانده است و حفاران و دزدان آثار باستانی همه چیز را تخریب کرده‌اند. این قلعه بر تمام راه‌های ورودی و خروجی شهر تسلط داشته و تنها راه قدیم و جدید از کنار آن می‌گذرد. همان طور که از اسم این قلعه بر می‌آید، وظیفه آن نگهبانی در درب ورودی شهر باستانی بَر یا کلیبر کنونی بوده است.

قلعه آوارسین

قلعه قدیمى آوارسین منصوب به دوره ساسانى تا قرن سوم هجرى است این دژ قدیمى در 22/5 کیلومترى جنوب خداآفرین و 11 کیلومترى جاده شوسه اهر - کلیبر واقع شده است.

حمداللّه مستوفى بناى این قلعه را به بکربن عبداللّه از اصحاب حضرت رسول اکرم (ص) نسبت مى‌دهد که به امر عُمَر خلیفه دوّم در سال 22 هجرى به آذربایجان لشگر کشید.

قصر وینه

روستای وینه مرکز دهستان منجوان از بخش خداآفرین است که طبیعت بسیار زیبا و خاطره‌انگیز دارد. در ورودی ده بر بلندی کوهی که به رود ارس و قسمت قره باغ و راه اصلی کنار ارس تسلط دارد، خرابه‌های قلعه وینه به چشم می‌خورد.

قصر باشکوه کانتور متعلق به ارمنی ثروتمندی به نام طومانیانس بوده (دوران قاجاریه) که محل نگهداری غلات و احشام و همچنین محل زندگی در اطاق‌های متعدد به چشم می‌خورد.

قصر کانتور در دو طبقه و از سنگ‌های تراشیده شده به شکل مربع ساخته شده است. تاریخ ساخت یا تعمیر آن در سر درب ورودی سال 1907 میلادی را نشان می‌دهد. ساختمان این بنا شباهت زیادی به کلیسای سنت استپانوس در جلفا دارد و بی‌شک قسمتی از ساختمان به عنوان کلیسا کاربری داشته است.

قصر آئینه لو

از دیگر جاذبه‌های تاریخی و مهم و جذاب شهرستان کلیبر، قصر آئینه لو است. این قصر در ته یکی از دره‌ها در روستای آئینه لو قرار دارد و متعلق به ثروتمند معروف ارمنی دوران قاجاریه (طومانیاس) بوده است.

از ساختمان با عظمت آن امروزه چیزهای زیادی باقی نمانده است. نامگذاری این قصر به نام آئینه لوبه خاطر سقف فلزی و درخشندگی بیش از حد آن بوده و چون مردم برای نخستین‌بار شاهد این چنین سقفی می‌شدند آن را آئینه لو نامیدند.

قلعه دره‌سی

قلعه دره‌سی در سه کیلومتری جنوب غرب شهرستان در جوار سپهر حماس قلعه بذ قرار دارد. در این مکان علاوه بر سرسبزی و خرمی آبشارهای بلند از آب چشمه‌های کوهستان‌های بذ وجود دارد که همه را بیشتر شیفته خود می‌سازد.

روح‌نوازی انواع پرندگان کوچک و بزرگ در دل جنگل در شب و روز نوازشگر گوش گردشگران است. این تفرجگاه محل زندگانی پرندگانی مانند کبک و پرندگان شکاری مانند شاهین و همین‌طور پرندگان خوش الحال است که هر ساله پذیرای هزاران هزار میهمان داخلی و خارجی با طبیعت خود است.

اخیرا در این منطقه عملیات اجرایی ساخت تله کابین و مجتمع تفریحی آغاز شده است. این مجموعه بسیار گسترده از بخش‌های متنوعی مانند مجموعه تله کابین گردشگری، مجموعه رستوران‌های سنتی و مدرن، مجموعه اقامتی، مجموعه تفریحی و شهربازی، مجموعه ورزشی، مجموعه دهکده تندرستی، مجموعه شهرک سینمایی و رصدخانه، مجموعه باغ گل، باغ وحش، باغ پرندگان، پارک طبیعت، مجموعه خدمات عمومی و تجاری و فضاهای عمومی تشکیل شده است که در فازهای مجزا و زمان‌بندی‌های تعیین شده، اجرا می‌شوند.

برج خان باغی

این ساختمان هشت ضلعی در نزدیکی روستای خان باغی و در کنار جاده کلیبر به ساحل ارس قرار گرفته است و تا سال 1368 پابرجا بوده، ولی متاسفانه دزدان آثار باستانی این برج را به کلی معدوم کرده‌اند.

بنای برج به قرن هفتم یا هشتم منسوب می‌شود. ارتفاع برج 8 متر و عرض هر ضلع آن 7/1 متر بوده است. برج مشابهی در داخل شهر کلیبر در بالای کوه فرخی و برج مشابه دیگری در روستای دوزال و همچنین برج مشابهی در قشلاق قارلوجه پابرجا مانده است.

------------------------

گزارش از: سحر فکردار