درزندگی روزمره،هر کسی ممکن است با حوادث طاقت فرسا،ترسناک و خارج از کنترل روبه رو شود،ممکن است دچار حادثه رانندگی شویم و یا شاهد یک حادثه دردناک باشیم.پلیس وآتش نشان ها به احتمال بیشتری با چنین حوادثی روبه رو می گردند و مجبورند با حوادث ترسناک مقابله کنند در بعضی از افراد تجربیات تلخ واکنشی را در آنها ایجاد می کند که ممکن است ماهها و یا سالها طول بکشد. شاید به ظاهر صحنه تصادف پاکسازی و متوفیان و مجروحان از صحنه منتقل می شوند اما صحنه های وحشتناک تا سال های سال بر ذهن شاهدین و ناظرین صحنه مخصوصا اعضا خانواده و دوستان نزدیک را همچون یک خوره ای آزار می دهند،ما این واکنش را اختلال پس از حادثه می نامیم .

اختلالات اضطرابی ناشی از سوانح:اختلالات اضطرابی جزو شایع ترین اختلالات روانی است که نه فقط در کشور ما بلکه در تمامی جوامع وجود دارد. یکی از این اختلالات  PTSD  یا استرس حاد پس از حادثه است که در مورد افرادی که با یک سانحه رانندگی یا بلایای طبیعی روبه رو شده اند، رخ می دهد.  افرادی که دچار این اختلال می شوند ۳ دسته علایم عمده دارند، دسته اول این علایم تحریک بیش از حد به هر نوع محرک، بی قراری شدید و اضطراب زیاد است. ممکن است از یک صدای در، یا ترمز خودرو، زنگ تلفن همراه یا هر سر و صدای دیگری به شدت عصبی و بی قرار شوند. علاوه بر این یادآوری خاطره صحنه تصادف دسته دوم علایم مربوط به این اختلال است. کافی است فرد صحنه ای شبیه اتفاقی که رخ داده است را ببیند تا یک بار دیگر تمام خاطرات تلخ تصادف برای وی تکرار شود و به نوعی آن را دوباره تجربه کند. در این حالت فرد آنچه را فراموش کرده بود به خاطر می آورد و تمام خاطرات تلخ پیش چشمش زنده می شود. گاهی فرد در خواب به صورت مکرر حادثه رخ داده را می بیند یا کابوس می بیند و پس از بیدار شدن ممکن است علایم اضطرابی از خود نشان دهد،اما علامتی که تشخیص ابتلا را قطعی می کندپرهیز از حضور در موقعیت های مشابه در طول زمان است. این علایم باید حداقل یک ماه در فرد وجود داشته باشد که تشخیص قطعی PTSD داده شود. این اختلال در تمام افرادی که درگیر یک سانحه رانندگی بوده اند، بروز پیدا نمی کند و علت بروز آن به متغیرهای محیطی و ویژگی های شخصیتی بستگی دارد.درمانهای PTSD یا استرس پس از سانحه معمولا هم درمانهای دارویی و هم روان درمانی را شامل می شود که بهترین نتیجه از ترکیب همزمان هردوی اینها بدست می آید.چندین نوع درمان دارویی در بهبود علائم PTSD کمک می کنند ؛ ضد افسردگی ها می توانند علائم افسردگی و اضطراب را بهبود بخشند و مشکلات خواب را برطرف نمایند . آنها همچنین توجه و تمرکز فرد را بهتر می کنند. داروهای ضد اضطرابی نیز می توانند احساسات اضطراب و استرس را بهبود دهند. بهترین نوع درمانهای دارویی بستگی به علائم و موقعیت خاص هر بیمار دارد . پزشک و بیمار با هم تصمیم می گیرند که کدام دارو بهتر بوده و کم ترین اثرات جانبی را در پی دارد  و شاید بیمار مجبور شود چندین داروی مختلف را تجربه کرده تا بهترین نتیجه درمانی را بدست آورد.درمانهای غیر دارویی مانند روان درمانی نیز ممکن است جهت درمان کودکان و بزرگسالان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه بکار برده شود که بهترین نوع روان درمانی بستگی به علائم و موقعیت دارد برخی از روان درمانی های شایع عبارتنداز:درمان شناختی،رفتاردرمانی-شناختی و مواجه درمانی است. 

نویسنده : دکتر زهرا غلامی حیدرآبادی