شوک اقتصادی ایجاد شده پس از برداشته شدن تحریم‌ها شوکی روانی است نه واقعی

وی تأکید کرد: این شوک‌ها، واقعی نیست بلکه شوک‌های روانی خواهد بود، یعنی در بخش‌های واقعی تغییری صورت نگرفته است، به طور مثال نه تغییری در صادرات نفت رخ داده و نه تغییراتی در بحث اشتغال انجام شده است. بلکه شوک، روانی است که تغییرات موقتی را در بازار به وجود می‌آورد.

وی اضافه کرد: در حقیقت می‌توان گفت که پس از انجام توافقات یک نوع خوشبینی در محافل اقتصادی شکل میگیرد. نرخ ارز به صورت قابل ملاحظه‌ای پایین آمده و روی قیمت طلا تأثیر می‌گذارد، چه در بخش صادرات و چه در بخش واردات نیز رونق اولیه‌ای ایجاد خواهد شد.

این اقتصاددان گفت: در این زمان باید با انجام اقداماتی در بخش‌های واقعی، همچنین حرکت کردن به سمت تک نرخی کردن نرخ ارز یا حتی خودِ تک نرخی و نیز در پیش گرفتن سیاست‌هایی در رابطه با اعتبارات بانکی این شوک پس از مذاکرات را، مدیریت و مهار کرد.

اگر شوک اقتصادی به خوبی مهار نشود، باید منتظر تبعات بد آن باشیم

وی تصریح کرد: در صورت مهار کردن این شوک و ایجاد آثار واقعی اقتصاد به دنبال شوک، می‌توانیم از آثار بد آن جلوگیری نماییم، به طوری که در چنین شرایطی یا اثر بد نخواهد داشت و یا این آثار کم خواهد بود، اما اگر آن را به حال خود رها کنیم بعد از یک ماه آثار این شوک ضعیف و ضعیف تر خواهد شد و چون تغییری در بخش‌های واقعی ایجاد نشده است بنابراین آثار بدی را نیز به دنبال خواهد داشت.

شجری افزود: در این مدت سفته‌بازی‌های زیادی در بازار ارز و طلا صورت گرفته و خوش بینی‌های کاذبی در بین مردم ایجاد می‌شود که اگر مردم پس از مدتی ببینند خبری از سیاست‌های واقعی نشده، طبیعتا در جامعه سرخوردگی اقتصادی به وجود می آید و مجددا گرفتار توقفی خواهیم شد. بنابراین همه چیز به این بستگی دارد که بعد از شوک توافق چه سیاست‌هایی باید اجرا شود.

رئیس سابق دانشکده اقتصاد دانشگاه اصفهان در تشریح نحوه مواجهه دولت نسبت به واقعیتها توضیح داد: در موج اول که شوک اقتصادی به خصوص در بازار ارز ایجاد می‌شود، قیمت ارز به صورت قابل ملاحظه‌ای کاهش پیدا می‌کند، سفته‌بازها که وجوهات زیادی را برای چنین زمان‌هایی آماده کرده‌اند، شروع می‌کنند به خریدهای فراوان و بعد که مجددا قیمت‌ها بالا می‌رود، مجددا اقدام به فروش می‌کنند و در چنین شرایطی سود زیادی نه در بخش‌های واقعی بلکه در بخش سفته‌بازی به وجود می‌آید.

وی ادامه داد: بنابراین به جای این که سود تغییرات نرخ ارز نصیب اقتصاد کشور شود، تنها سفته‌بازها از این بازه زمانیِ کاهش ارز استفاده خواهند کرد و پس از آن نیز بار دیگر بازار ارز به هم خواهد ریخت. لذا اثرات پس از توافقات زودتر از هر جای دیگر در بازار ارز مشاهده می‌شود، در طلا و سایر موارد اقتصادی هم به همین گونه است.

مهم ترین اثر شوک اقتصادی بعد از تحریم در صورت مدیریت نکردن آن سرخوردگی اقتصادی است

شجری تصریح کرد: از آن جهت که نرخ ارز پایین می‌آید تقاضا برای واردات نیز زیاد می‌شود به طوری که اگر دولت نرخ‌ها را مهار نکند، تقاضا فوق العاده زیاد می‌شود و مجددا ما ارز زیادی را به خاطر همین تقاضای زیاد از دست داده‌ایم.

وی با تأکید بر این مطلب که مهم‌ترین اثری که در صورت درست مدیریت نکردن شوک اقتصادی بعد از برداشتن تحریم‌ها به وجود خواهد آمد، سرخوردگی اقتصادی است، به نسیم گفت: اگر امیدی کاذب ایجاد شده و سپس نیز این انتظارات به سرعت از بین برود، این نوع سرخوردگی در فعالین اقتصاد به وجود می‌آید و به نقطه اول بازخواهند گشت.

شجری اظهار داشت: بعد از قطعنامه مربوط به خاتمه جنگ ایران و عراق نیز چنین شوکی به وجود آمد، اما از آن جهت که دولت نتوانست به خوبی این شوک را مدیریت کند بعد از ۵ ماه همه چیز از جمله نرخ ارز به حالت اول خود بازگشت.

وی اضافه کرد: آن زمان دلار ۱۳۰ تومان بود، اما بعد از قطعنامه دلار تا ۳۰ تومان پایین آمد و سفته‌بازها شروع به خرید کردند و بعد از ۵ ماه دلار دوباره ۱۳۰ تومان شد و این سفته‌بازها سود عظیمی نصیبشان شد، باید در این زمان جلوی این اتفاق گرفته شود.

دولت باید از طریق "مدیریت شوک" اقتصاد را کنترل کند

این اقتصاددان گفت: بهترین راه این است که دولت در چنین برهه‌ای از طریق "مدیریت شوک" وضعیت را کنترل کند، این مدیریت از بازار ارز شروع می‌شود، دولت باید بالافاصله نرخ‌های رسمی را به نرخ بازار نزدیک کرده و به سمت تک نرخی برود و کاری را که تا به حال نتوانسته، انجام دهد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: یک اقدام دیگر که باید در این زمان صورت بگیرد، این است که اگر قیمت طلا بسیار کاهش یافت به گونه‌ای که می‌شود بر روی آن سفته بازی انجام داد، بانک مرکزی خودش شروع به خرید طلا کرده، تا تقاضای کاذب برای آن ایجاد شود و قیمتش از حد معینی پایین‌تر نیاید، در رابطه با اعتبارات بانکی نیز باید تغییرات سریعی صورت گرفته و به سمت بخش‌های تولید برود.