روزنامه خبر نوشت: اهمیت تبلیغات که نیاز به بحث و بررسی ندارد. امروز، قدرت تبلیغات بر همه ثابت شده و اکثر شرکت‌ها و مراکزی که کالا یا خدماتی را ارائه می‌دهند، می‌دانند که رمز موفقیتشان، اختصاص درصد زیادی از بودجه سالانه‌شان به بازاریابی و تبلیغات است. تبلیغات در روزگار ما، شیوه‌های گوناگونی دارد. از تبلیغات صوتی و تصویری و بنرها و عکس‌های بزرگ در اتوبان‌ها و خیابان‌ها گرفته تا ارسال ایمیل‌های تبلیغی گروهی.

هر کدام از این شیوه‌ها درصدی از موفقیت را به خودشان اختصاص می‌دهند. یکی از موفق‌ترین راه‌های تبلیغات که در آن طبق آمار 98 درصد، تبلیغ مورد نظر به مخاطب می‌رسد، تبلیغات پیامکی یا SMS مارکتینگ است.

این روش کارآمد برای تبلیغ چند سالی است که در کشور ما راه افتاده و در ابتدا، راه حلی کم‌هزینه و راحت و بدون مشکل به نظر می‌رسید. اما رفته رفته، زیاد شدن این پیامک‌ها، نارضایتی‌هایی را به دنبال داشت و مشکلاتی را به وجود آورد.

پیامک یا عذابک؟!

این روزها، هر بار که صدای پیامک گوشی بلند می‌شود، قریب به 20، 30 درصد احتمال دارد که مخاطب پیامک خودمان باشیم. این پیامک‌ها ساعت مشخص هم ندارند. صبح، ظهر، عصر، شب و حتی گاهی در ساعات بی‌وقتی هم می‌آیند. پیامک‌ها اغلب با شماره‌های عجیب و غریب با پیش‌شماره 1000 و 2000 و 3000 و یا شماره تلفن ثابت ارسال می‌شوند و یک فرمت خاص دارند. معمولاً از دو، سه خط و 30، 40 کلمه تجاوز نمی‌کنند و بعد از ارائه محصول یا خدماتشان، شماره‌ای برای ارتباط اعلام می‌کنند.

مزاحم‌های هر روز و هر ساعته گوشی‌های ما انواع و اقسام دارند اما با یک حساب سرانگشتی می‌توان به این نتیجه رسید که تورهای گردشگری، مراکز زیبایی مثل خدمات لیزر و ژل و بوتاکس و آرایشگاه‌ها گوی رقابت را از بقیه ربوده‌اند!

این پیامک‌ها در ایام خاص بیشتر می‌شوند. مثلاً تبلیغ تورهای گردشگری و کنسرت خوانندگان، نزدیک ایام تعطیل و عید نوروز، تعدادشان بیشتر می‌شود و هر کدام پیشنهادهای خارق‌العاده‌ای را به جامعه مقصدشان ارائه می‌کنند.

گونه دیگری از پیامک‌های تبلیغاتی هم گاهاً به چشم می‌خورد که قرار است خدمات خودش را با همان پیامک ارائه دهد‌؛ به این شکل که از مخاطب می‌خواهد اگر دوست داشت، فلان عدد یا فلان کلمه را به فلان شماره پیامک کند و از اطلاعات خاص مطلع گردد. این پیامک‌ها هم همه جوره‌اند. یا مخاطب را دعوت به شرکت در مسابقه می‌کنند و یا ترغیبش می‌کنند از آخرین اخبار و اطلاعات در یک زمینه خاص مطلع شود. در بین این پیامک‌ها، پیامک فال حافظ، طالع و سؤال شرعی هم پیدا می‌شود که گیرنده این SMS ها می‌تواند با فرستادن یک عدد به یک شماره خاص، ارتباط دوسویه با اپراتور برقرار کند.

زیاد شدن پیامک‌های تبلیغاتی، علاوه بر آزاری که به مردم می‌رساند، بلای جان خودشان نیز شده‌ است. اکثر گوشی‌ها پر شده‌اند از پیامک‌های تبلیغی گروهی و گاهی بالا بودن حجمشان باعث می‌شود که گوشی‌های قدیمی‌تر حتی هنگ کنند!

تعداد بالای پیامک‌های تبلیغاتی روزانه باعث می‌شود که خیلی‌ها نخوانده و بلافاصله بعد از دیدن شماره، آن را پاک می‌کنند.

خلاقیت برای جذاب شدن عذابک‌ها!

اگر در یک دوره زمانی محدود، روی پیامک‌های تبلیغاتی و نوع آنها تمرکز کنید و بلافاصله پس از دریافت، آنها را پاک نکنید، متوجه می‌شوید که فرم و سبک بعضی‌ها با دیگران متفاوت است.

تبلیغات پیامکی آنقدر زیاد شده و در سطح گسترده انجام می‌شود که صاحبان تبلیغ برای جذاب‌تر کردن پیامک‌ها دست به خلاقیت‌هایی هم زده‌اند. استفاده از کلمات شکسته و فرم محاوره‌ای، استفاده از جملات غافلگیرکننده و جذاب و تحریک مخاطب از خلاقیت‌هایی است که در این پیامک‌ها دیده می‌شود.

فرض کنید پیامکی با پیش شماره‌های مرسوم تبلیغات برایتان آمده باشد و بلافاصله خواسته باشید که آن را حذف کنید اما با جمله «چرا گوشی رو برنمی‌داری؟» مواجه شوید! آن وقت است که ناخودآگاه پیامک را باز می‌کنید تا ببینید منظورش چه بوده است!

یا جملات تحریک‌کننده‌ای مثل فقط «متأهل‌ها بخوانند و یا فقط آقایان تماس بگیرند!» باعث می‌شود که ناخودآگاه جذب این پیامک‌ها شویم و محتویاتشان را بخوانیم.

پیامک‌های تبلیغی پولی هم از این جریان بهره برده‌اند و با جملاتی مثل «چطور زیبا شویم؟ چطور بهترین بابای دنیا شویم؟ چطور جذاب شویم؟ چطور خوب صحبت کنیم؟ و...» مخاطب را به فرستادن پیامک و ارتباط‌گیری تحریک می‌کنند.

به کجا پناه ببریم؟

حدود دوسال پیش، زیاد شدن تعداد پیامک‌های تبلیغاتی و نارضایتی مردم از این اتفاق، موجب شد تا مسئولان مربوطه کمی جدی‌تر به این مسئله نگاه کنند و به داد مشترکان اپراتورهای تلفن همراه برسند. در آن زمان معاون سازمان تنظیم مقررات اعلام کرد از آن پس، هیچ اپراتوری نباید بدون اخذ موافقت قبلی مشترک، پیامک تبلیغاتی ارسال کند و باید ارسال پیامک‌های تبلیغاتی و اطلاع‌رسانی با موافقت مشترک انجام شود.

بنا بر این دستور، اپراتور می‌بایست موافقت مشترک را برای دریافت SMS‌های اطلاع‌رسانی، مورد پرسش قرار می‌داد که درصورت تمایل مشترک، SMS‌ تبلیغاتی برای وی ارسال شود و در غیر این صورت مشترک نباید این پیامک‌ها را دریافت کند.

علت این تصمیم هم این بود که مسئولان سازمان تنظیم مقررات ارتباط رادیویی معتقد بودند تلفن همراه جزئی از حریم خصوصی افراد است و اینکه برخی زمان‌های ناخواسته پیامک‌هایی برای افراد ارسال شود، مصداق عدم رعایت حقوق شخصی افراد است.

حنای این دستور تنها چند ماه رنگ داشت و پس از مدتی باز هم شاهد همان‌ آش و همان کاسه بودیم و هیچ وقت هیچ‌کس ازمان سؤال نکرد که دلمان می‌خواهد چه پیامک‌هایی دریافت کنیم و چه پیامک‌هایی دریافت نکنیم؟!

سال گذشته نیز دوباره این بحث داغ و سامانه دریافت شکایت از سوی مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال راه‌اندازی شد و شکایات را جمع‌آوری می‌کرد. مشترکان تلفن همراه می‌توانستند با ارسال پیامک به سامانه ۱۰۰۰۱۳۱۴، شکایات خود از پیامک‌های دریافتی تبلیغاتی را ثبت کنند. هیچ‌کس هیچ وقت نفهمید آیا این شکایات فقط ثبت می‌شوند یا طبق وعده‌ها پیگیری و بررسی نیز خواهند شد.

همان موقع‌ها هم بود که رئیس مرکز مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال از تدوین آیین‌نامه جدید نظارت بر محتوای پیامک‌های انبوه و تبلیغاتی خبر داد که طبق آن برای تمامی پیامک‌ها اعم از پزشکی و وام و تجارت و SMS‌های مربوط به مسابقه می‌بایست از ضوابط خاصی پیروی می‌کردند.

البته راه حل‌هایی هم برای دفع این مزاحم‌ها ارائه شد که یا کارآمد نبودند و یا مشکلات دیگری را ایجاد می‌کردند.

خلاص شدن از شر مهمان‌های ناخوانده تلفن همراه

برای خلاص شدن از شر مهمان‌های ناخوانده تلفن همراه راه حل‌هایی ارائه شده. مثلاً مشترکان ایرانسل می‌توانند با تماس از خط خودشان به شماره 700 عدم تمایلشان به دریافت پیامک‌های تبلیغاتی را اعلام کنند و یا به همین منظور عدد 2 را به شماره 5005 ارسال کنند.

یا مشترکان همراه اول برای غیر فعال کردن SMS‌های تبلیغاتی می‌توانند با ارسال عدد ۱به شماره پیامک ۸۹۹۹ از شر این تبلیغات برای همیشه رها شوند و با ارسال عدد 2 به همان شماره، دوباره آن را فعال کنند.

علاوه بر آن برای ثبت درخواست عدم دریافت پیامک‌های تبلیغاتی همراه اول می‌شود با شماره تلفن ۰۹۹۹۰ تماس گرفته و پس از برقراری ارتباط با اپراتور درخواست خود را مبنی بر عدم دریافت پیامک‌های تبلیغاتی اعلام کرد.

البته همین راه حل‌ها هم باعث بروز مشکلاتی شده است. برای مثال، مشترکانی بوده‌اند که عدم فعالیت SMS‌های تبلیغاتی را خواستار بوده‌اند و بعد از مدتی متوجه شده‌اند که بر فرض پیامک‌های بانکشان هم برایشان نمی‌آید! به همین دلیل مجبور شده‌اند که دریافت پیامک‌های تبلیغاتی را به جان بخرند تا این مشکلات هم خودبه‌خود مرتفع شود!

در هر حال، چیزی که واضح است این که خیلی‌ها از این عذابک‌ها به ستوه آمده‌اند و به دنبال یک راه حل اساسی برای خلاص شدن از شرشان هستند. چیزی که باید به طور جدی توسط مسئولان مربوطه پیگیری شده و ضمانت اجرای قوی برای اجرای دستورات و آیین‌نامه‌ها لحاظ شود.