محققان جهاد دانشگاهی استان فارس موفق به طراحی و ساخت نمونه ماشین نقش‌زن خاک برای تثبیت خاک و کنترل ریزگردها شدند.

به گزارش ایسنا، منطقه‌ فارس، حدود 350 میلیون هکتار از اراضی جهان در اثر اجرای عملیات خاک‌ورزی شدید و نامناسب و یا سایر عوامل نظیر خشکسالی‌های پی‌درپی و چرای بی‌رویه دام و دیگر عوامل، همواره دچار فرسایش شده یا در معرض تخریب و فرسایش قرار داشته و دارند.

میزان کل فرسایش خاک در جهان 26 میلیارد تن تخمین زده می‌شود و سهم ایران از آن بیش از دو میلیارد تن است که تاثیرات سوء فراوانی از جمله آلودگی هوا و به خطر افتادن سلامت انسان و تخریب و فرسایش خاک را در پی دارد.

مهندس پرویز فتاحی، طراح ماشین نقش‌زن خاک که همزمان با روز مهندس کار طراحی و ساخت ماکت اولیه آن را به اتمام رسانده است، اظهار کرد: سرازیر شدن ریزگردها یکی از معضلات جدی زیست محیطی چند سال اخیر کشورمان بوده که بر اساس اخبار منتشر شده حداقل 24 استان کشورمان را به شکل متناوب درگیر کرده و اگر چاره‌اندیشی نشود، صدمات جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت.

وی ادامه داد: عوارض و تاثیرات مخرب ریزگردها بر انسان و محیط زیست انسانی، گیاهان و جانوران بر هیچ کس پوشیده نیست و همه می‌دانند که این موارد سلامت انسان را تهدید کرده و در درازمدت باعث بروز عوارض خطرناکی می‌شود. لذا وظیفه ملی همه دستگاه‌ها و آحاد جامعه است تا در صورت امکان درصدد حل مساله برآیند.

محقق این طرح، در مورد ماشین طراحی شده گفت: این وسیله می‌تواند در کنترل ریزگردها عملکرد موثری داشته باشد. اساسا این وسیله، یک ماشین خاک‌ورزی ثانویه تلقی می‌شود؛ کاربرد ماشین‌های خاک‌ورزی ثانویه در خاک‌ورزی حفاظتی است که با مختصر تغییرات، ضمن حفظ ماموریت و کاربرد اصلی خود، به بهترین وسیله برای تثبیت خاکهای در معرض فرسایش تبدیل می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: اساس خاک‌ورزی حفاظتی بر حفظ مقدار کافی گیاهان و بقایای گیاهی در سطح خاک، حفظ رطوبت خاک، تردد کمتر در زمین و دستکاری کمتر خاک استوار است و هم اکنون خاک‌ورزی حفاظتی به عنوان بهترین روش به‌زراعی و حفظ دو منبع با ارزش آب و خاک مدنظر متخصصین و بهره‌برداران است.

فتاحی درباره عمکرد این ماشین توضیح داد: این دستگاه با فشرده سازی خاک سطحی و ایجاد خلل و فرج در روی زمینی که در معرض فرسایش باد قرار دارد و همچنین تقویت رشد پوشش گیاهی، سبب نفوذ آب و نزولات در زمین شده و بدین ترتیب فرسایش بادی کمترین تاثیر را در خاک سطح زمین خواهد داشت، در نتیجه ریزگردها به میزان قابل توجهی کنترل خواهند شد.

وی خاطرنشان کرد: به موازات مساله فرسایش خاک و با توجه به این واقعیت که فرسایش خاک در کشورمان دو برابر میانگین جهانی است، کاهش ماده آلی خاک که در اثر عوامل مختلفی رخ می‌دهد، به چالش دیگر بخش حفاظت از منابع طبیعی و کشاورزی تبدیل شده است.

این محقق با بیان اینکه میزان ماده آلی در اکثر نواحی کشور زیر یک درصد اما استاندارد جهانی 1.5 تا دو درصد است، گفت: این امر می‌تواند پیامدهای منفی قابل توجهی برای منابع طبیعی و کشاورزی به بار آورد، لذا با اضافه کردن نوعی بذرپاش به این دستگاه، می‌توان همزمان با فشرده سازی خاک سطحی، عمل بذرکاری را نیز انجام داد.

فتاحی یادآور شد: تولید این دستگاه مستلزم حمایت دولت و دستگاه‌های اجرایی از جمله سازمان حفاظت محیط زیست و جهاد کشاورزی و همچنین همراهی مجلس شورای اسلامی است.