به گزارش هزاره سوم  این تحقیق که با هدف بررسی رابطه شاخص توسعه انسانی با مرگ و میر مادران در کشورهای مختلف جهان انجام شده است، با اشاره به مفهوم توسعه انسانی به عنوان «دست یافتن انسان به سلامت کامل، دانش و توان سازماندهی زندگی و در یک کلام دگردیسی انسان به موجودیتی که در او نهفته است»، هدف اصلی توسعه را نیز بهره رساندن به انسان دانسته و تاکید کرده است: توسعه انسانی مبتنی بر این ایده اساسی است که پیشرفت جوامع انسانی را نمی‌توان تنها با درآمد سرانه اندازه‌گیری کرد؛ بلکه لازمه دستیابی به زندگی بهتر علاوه بر داشتن درآمد بالاتر،‌ پرورش و بسط استعدادها و ظرفیت‌های انسانی است. همچنین توسعه انسانی به عنوان درک پتانسیل‌های انسانی نیز شناخته می‌شود. بنابراین ضروری است برای پیشرفت توسعه انسانی قادر باشیم آن را اندازه‌گیری کرده و پایش کنیم.

بر اساس این تحقیق، سیاستگذاری مبتنی بر شواهد به عنوان استفاده از داده‌های آماری و منابع نظام‌مند اطلاعاتی برای شفاف‌سازی مسائل، شکل‌گیری برنامه‌ها و انتخاب سیاست‌ها،‌ پیش‌بینی آینده و پایش سیاست‌های اجرایی و ارزشیابی اثرات نهایی تعریف می‌شود.

مرگ سالانه ۵۲۹ هزار مادر بر اثر زایمان ناموفق در جهان
این پژوهش که توسط مرجان نصیری اصل و با راهنمایی سعید آ‌صف و همکاری مهران علیجان‌زاده، انجام شده است، در ادامه به موضوع مهم سلامت مادران در توسعه انسانی می‌پردازد و تاکید می‌کند که توجه به سلامت روان مادران به این دلیل حائز اهمیت است که هر ساله ۵۲۹ هزار مادر به علت نتیجه ناموفق حاملگی و تولد نوزاد می‌میرند؛ تعداد بسیاری از مادران از فقر سلامت و ناتوانی رنج می‌برند و این درحالیست که ۹۵ درصد این مرگ‌ها در آسیا اتفاق می‌افتد.

خطر ۱۰۰ برابری مرگ مادران در حین حاملگی در کشورهای فقیر
بر اساس تحقیقات انجام شده، یک زن در کشورهای فقیر، ۱۰۰ برابر زنان در کشورهای توسعه یافته، با خطر مرگ در حین حاملگی مواجه می‌شود. این به معنای آن است که فقر بیشتر، خطر بیشتری را به همراه دارد. زنان فقیر عمدتا در روستاها زندگی می‌کنند و متعلق به نژادهای بومی هستند. این زنان بیشتر در معرض خطر هستند.

این پژوهش همچنین از جمله علل مرگ و میر مادران را تعویق در زمان ازدواج، پیشگیری از حاملگی ناخواسته و محدودیت در سقط جنین می‌داند که منجر به ۳۳ درصد مرگ و میر مادران می‌شود.

درحالیکه تمام اهداف توسعه هزاره در پی آن است که سلامت مادران را بهبود داده و به کاهش مرگ و میر مادران تا ۷۵ درصد بین سالهای ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۵ امیداوار است و همچنین تقریبا تمام مرگهای مادران در حین حاملگی و تولد نوزاد قابل پیشگیری هستند اما ۶۶ درصد این مرگ‌ها در ۱۳ کشور اتفاق می‌افتد.

بررسی‌های این تحقیق و سایر تحقیقات نشان می‌دهد که کشورهای فقیر مرگ و میر مادران بیشتری داشته‌اند و با سرمایه‌گذاری اندک در این زمینه درصد زیادی از مرگ و میرها را می‌توانند کاهش دهند اما اکثر این کشورها دارای شاخص توسعه انسانی پایینی بوده‌اند.

تحقیق حاضر که از نوع توصیفی - تطبیقی بوده، به بررسی روند شاخص توسعه انسانی و زیرمجموعه‌های آن با مرگ و میر مادران طی سالهای گذشته پرداخته است. نمونه‌ها شامل ۱۳۵ کشور جهان بوده و بدین ترتیب از قاره آسیا، ۳۰ کشور، اروپا ۴۳ کشور، امریکا ۲۶ کشور،‌افریقا ۳۴ کشور، اقیانوسیه ۲ کشور مورد بررسی قرار گرفته است.

معیار انتخاب این کشورها، داده‌های سازمان بهداشت جهانی و پایگاه توسعه انسانی بوده که به طور کامل در مورد این کشورها ارائه شده بود.

در این پژوهش، ابتدا میانگین شاخص توسعه انسانی و زیر مجموعه آن که امید به زندگی،‌ تحصیلات و درآمد سرانه است، برای سالهای مورد مطالعه محاسبه شده و سپس همبستگی بین مرگ و میر مادران با شاخص‌ها سنجیده شد. مجموع سه شاخص زیرمجموعه توسعه انسانی همچنین روابط بین قاره‌ها با میزان مرگ و میر مادران و شاخص توسعه نیز تحلیل شده است. داده‌ها نیز مربوط به سالهای ۱۹۹۰، ۱۹۹۵، ۲۰۰۰ ، ۲۰۰۵ و ۲۰۰۸ بوده است.

کاهش سالانه ۲.۱ درصدی مرگ و میر مادران
یافته‌های تحقیق حاضر حاکی از آن است که به طور میانگین سالانه مرگ و میر مادران به میزان ۲.۱ درصد کاهش یافته و بیشترین کاهش سالانه بین سالهای ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۸ با میزان سه درصد بوده است.

سال ۲۰۰۸ ، سال بالاترین امید به زندگی
همچنین میانگین امید به زندگی در کشورها در سال ۲۰۰۸ با میزان ۶۹ سال بیشترین مقدار بوده است. سرانه درآمد در سال ۲۰۰۸ با ۱۵ هزار و ۴۵ دلار بیشترین و میزان تحصیلات یا سطح سواد (از صفر تا ۱۰۰) با میزان ۷۸ بیشترین میزان بوده است.

کشورهای اقیانوسیه، دارای کمترین میزان مرگ و میر مادران
طبق نتایج حاصله از این تحقیق محققان کشور، کشورهای آفریقایی با میانگین مرگ و میر ۶۳۷ نفر برای هر کشور، دارای بیشترین مرگ و میر و کشورهای اقیانوسیه با میانگین ۱۲ نفر در هر کشور، دارای کمترین مرگ و میر مادران بوده‌اند.

استرالیا و زلاند نو، موفق‌ترین کشورها در شاخص توسعه انسانی
همچنین بیشترین شاخص توسعه انسانی با میزان ۸۸ درصد مربوط به کشورهای اقیانوسیه (استرالیا و زلاند نو) و کمترین شاخص توسعه انسانی مربوط به کشورهای آفریقایی با میزان ۴۳ درصد بوده است. براساس بررسی‌های این تحقیق، بیشترین همبستگی بین مرگ و میر مادران و امید به زندگی در سال ۱۹۹۰ و کمترین میزان همبستگی بین مرگ و میر مادران با سرانه درآمد در سال ۲۰۰۰ بوده است.

همچنین بر اساس یافته‌های این پژوهش می‌توان اظهار کرد که روابط بین مرگ و میر مادران با شاخص توسعه انسانی و زیرمجموعه‌های آن معکوس بوده و در صورت افزایش امید به زندگی سرانه درآمد،‌ تحصیلات و شاخص توسعه انسانی میزان مرگ و میر مادران کاهش خواهد یافت.

این نتایج نشان داد افزایش شاخص توسعه انسانی با کاهش مرگ و میر مادران همراه بوده و کشورهایی که شاخص توسعه انسانی بالاتری را دار بودند مرگ و میر مادران در آنها پایین‌تر بود که این حاکی از اثرات مثبت و سازنده این شاخص در پیش‌بینی مرگ و میر مادران و در صورت ارتقای این شاخص کاهش مرگ و میر مادران است.

یافته‌های پژوهش همچنین نشان داد بین قاره‌ها و مرگ و میر مادران رابطه معناداری برقرار است؛ بطوریکه زندگی در قاره‌های اقیانوسیه و اروپا مرگ و میر مادران را به شدت کاهش داده است. بین قاره آفریقا و سایر قاره‌ها نیز از لحاظ مرگ و میر مادران رابطه معنی‌دار بوده؛ بطوریکه زندگی در قاره آفریقا مرگ و میر مادران را افزایش می‌داد .

یافته‌های پژوهش حاکیست بین قاره آفریقا و سایر قاره‌ها به لحاظ شاخص توسعه انسانی رابطه معنی‌دار و در نهایت بین قاره آسیا و اروپا به لحاظ شاخص توسعه انسانی باز هم رابطه معنی‌دار بوده است.

بر اساس این یافته‌ها میزان مرگ و میر مادران از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۸ از ۲۸۲ (در ۱۰۰ هزار تولد زنده) مورد به ۱۹۴ مورد در جهان کاهش یافته که نشان دهنده آن است که سالانه حدود ۲.۱ درصد مرگ و میر مادران در حال کاهش است.

پنج کشوری که بیشترین و کمترین مرگ و میر مادران را دارند
پنج کشوری که بیشترین مرگ و میر مادران را طی این سالها دارا هستند افغانستان، چاد،‌ لیبریا، بروندی و نیجر بوده‌اند. همچنین پنج کشوری که کمترین مرگ و میر ماداران را داشتند به ترتیب کشورهای یونان، ایرلند،‌ سوئد، اسپانیا و بلژیک بودند که هر پنج کشور متعلق به قاره اروپا هستند.

سهم سقط جنین نامطمئن در مرگ و میر مادران
چنان که نتایج این تحقیق اعلام کرده است، سقط جنین نامطمئن ۱۳ درصد مرگ و میر مادران را در سطح جهان و حدود ۱۹ درصد آن را در آفریقا باعث می‌شود.

بر اساس یک تحقیق در سال ۲۰۰۴ نیز که توسط «استاف» انجام شده، اگر تمامی زنان دسترسی به مداخلات برای پیشگیری از خطرات دوران زایمان و قبل آن داشته باشند، ۷۴ درصد مرگ و میر مادران کاهش می‌یابد که هم اکنون در قاره‌های اروپا و اقیانوسیه این دسترسی بالاتر از سایر قاره‌هاست.

افزایش سه ساله امید به زندگی
همچنین میانگین امید به زندگی طی ۱۸ سال مورد مطالعه در این تحقیق، از ۶۵ به ۶۹ سال رسیده است . میانگین درآمد سرانه از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۸ ۳۱ درصد رشد داشته است. همچنین میزان باسوادی طی پنج دوره مورد مطالعه درشد ۱۵ درصدی داشته است. بر اساس یک مطالعه با افزایش ۰.۷ درصد سواد،‌ امید به زندگی یک سال افزایش می‌یابد که این نقش کاهنده سواد در مرگ و میر مادران را نشان می‌دهد.

یافته‌های مطالعه همچنین نشان داد میانیگن شاخص توسعه انسانی از ۶۲ درصد در سال ۱۹۹۰ به ۶۹ درصد در سال ۲۰۰۸ رسیده است. همچنین میانگین مرگ و میر مادران در قاره آسیا ۲۰۲ مورد در ۱۰۰ هزار تولد زنده بوده و در قاره‌های اروپا، آفریقا ، آمریکا و اقیانوسیه به ترتیب برابر با ۲۳،‌ ۶۳۷، ۱۳۴، و ۱۳ در ۱۰۰ هزار تولد زنده بوده است.

بررسی‌های این تحقیق نشان می‌دهد مراقبتهای حین حاملگی، عامل بسیار مهمی در سلامت مادران است که این مراقبت‌ها برای کشورها هزینه‌بر خواهد بود.

همچنین یافته‌های این مطالعه حاکی از ‌آن است که میانگین شاخص توسعه انسانی در قاره‌های اقیانوسیه، اروپا،‌ آمریکا،‌ آسیا و آفریقا به ترتیب ۸۸ درصد، ۷۸ درصد، ‌۷۰ درصد، ۷۰ درصد، ۶۵ درصد، و ۴۳ درصد بود.

این پژوهش با تاکید بر این که مادران هسته اصلی و مهمی در خانواده هستند و سلامت آنها از اهمیت اساسی برخوردار است، توصیه می‌کند که برای ارتقای سلامت مادران باید مداخلات در چهار زمینه‌ی: برنامه تنظیم خانواده، مراقبت‌های حین تولد، مراقبت‌های اورژانس در زمان تولد و در نهایت مراقبت‌های پس از زایمان تلاش کرد. همچنین تشویق مردمی برای کسب آگاهی و سواد بهداشتی مداخله‌ای بسیار ضروری است.