به گزارش هزاره سوم، پای اخبار منفی که به میان می آید، اصولا خیلی خبری از آمار نمی شود. سازمان ها و نهادهای مسئول، از جمله نیروی انتظامی، قوه قضاییه، سازمان زندان ها و ... خیلی نیازی نمی بینند که در مواردی که به جرم، جنایت و مسائل مربوط به مشکلات عمده اجتماعی است، آمار ارائه کنند. نهایتا این آمارها در حد و اندازه های اینکه چه تعداد زندانی در زندان ها هست، چه تعداد جرم در سال صورت می گیرد و چند پرونده به قوه قضاییه وارد می شود و از این دست، باقی می ماند.البته شاید استدلال مسئولان در عدم انتشار آمار به علت ملتهب نکردن فضای جامعه و از این دست دلایل، صحیح باشد.

اگرچه غالبا آمارهایی از این دست به طور عمومی منتشر نمی شوند، و بعضا به طور اختصاصی در اختیار نهادهای مرتبط قرار می گیرند، اما گاه و بیگاه نیز این آمارها در خلال صحبت مسئولین و از اینور و آنور به دست جامعه می رسد. آمارهایی که نشان می دهد جامعه در چه شرایطی قرار دارد.

یکی از همین آمارها که هیچگاه منتشر نمی شود نیز به میزان ارتکاب جرم در بین جوانان مرتبط است. اگرچه هیچگاه آمار مستقلی از درصد مشارکت جوانان در ارتکاب جرائم مختلف منتشر نمی شود، اما می توان حدس زد که وضعیت جوانان از این حیث، چندان تعریفی نباشد. شاید به نوعی آخرین آماری را که از دهان مقام مسئولی در رابطه با جرائم جوانان بیرون آمده، بتوان به سال 88 ربط داد. زمانی که مواد مخدر مهم ترین عامل وقوع جرم در ایران به شمرده شد و عنوان شد که میانگین سنی زندانیان کشور بین 24 تا 32 است. مساله ای که به خوبی نشانگر میزان وقوع جرم بین جوانان است. این نتیجه با توجه به این به دست می آید که 1600 جرم شناخته شده در کشور وجود دارد و برای کمتر جرمی مجازات حبس در نظر گرفته نشده. نتیجه گیری منطقی از چنین آماری این است که اکثر مرتکبین جرم هایی که به زندان منتهی می شود، جوانان هستند. همچنین معاون قضایی سازمان زندان ها در همان سال گفته بود که 22 درصد جمعیت ورودی زندان‌های کشور را جوانان تشکیل می‌دهند به طوری که سالانه 27 تا 33 هزار جوان در گروه سنی 19 تا 25 سال زندانی می‌شوند. زندانیانی که از ارتکاب جرایمی همچون نزاع‌های دسته جمعی، فرار از خانه، اعتیاد، خودکشی، خانه‌های فساد و فحشا و پدیده مردان خیابانی، به زندان راه می یابند.

در رابطه با دلایل بالا بودن چنین آماری در ایران، امان الله قرایی مقدم، جامعه شناس به برنا گفت: خواسته های جوانان تغییر کرده و در واقع افزایش یافته است. هر جوانی هدف ها و خواسته های زیادی از جمله ماشین، خانه، موبایل و ... دارد که دوست دارد آنها را داشته باشد. به نوعی اینها هدف او در زندگی هستند. اما وسیله رسیدن به این اهداف وجود ندارد. طبق نظر رابرت مرتون، چون جوانان هدف دارند اما وسیله رسیدن به هدف در اختیارشان نیست، ناخودآگاه به جرم و جنایت کشیده می شوند.

قرایی مقدم اضافه کرد: حالا این وسیله ممکن است کار باشد، تفریح، درآمد یا هرچیز دیگری باشد. باید در نظر داشته باشیم که بیکاری ام الفساد است. جوانی که بیکار است، به ناچار به کارهای خلاف کشیده می شود. برای مثال دوست دارد فلان گوشی موبایل را داشته باشد یا بهمان چیز را بخرد. اما وقتی کار و درآمد نداشته باشد، این برای او ایجاد مساله می کند. آنوقت است که به سمت کارهای خلاف، دزدی، کیف قاپی، زورگیری و ... می رود.

صحبت های این استاد دانشگاه زمانی اهمیت پیدا می کند که بدانیم رتبه اول جرم های شایع کشور به سرقت مستوجب تعزیر اختصاص دارد. اما قرایی مقدم فقط به این اکتفا نکرد. او افزود که بیکاری جوانان و عدم تطابق اهداف آنها با وسایل و راه های موجود برای رسیدن به آنها، نه فقط موجب بالا رفتن آمار جرم و جنایت جوانان که باعث بالا رفتن آمار خودکشی نیز می شود.

قرایی مقدم البته دلیل دیگر چنین آماری را اینطور عنوان کرد: جامعه ما دچار یک نوع آنومی است. باور ها و اعتقادات کمی بین جوانان ما کمرنگ شده؛ به این صورت که ارزش آدم ها به دارایی های آنها سنجیده می شود. در نبود باورهای دینی و معنوی و هنگام تضعیف آنها در نظر جوانان، ارزش شدن بحث های مادی و وقتی که وسیله ای به طور صحیح برای رسیدن به آنها نیست، طبیعی است که آمار جرم توسط جوانان بالا می رود.

وی همچنین اظهار کرد که آمار جرم در مناطقی که مهاجر پذیر هستند از جمله پایانه های مسافربری، ترمینال ها، راه آهن ها و ... زیاد است چرا که آنجا افراد ترسی از شناخته شدن ندارند. بنابراین این آمار به موقعیت جغرافیایی، زمینه خانوادگی افراد، نحوه تربیت و ... هم بستگی دارد.