به گزارش شبکه خبری هزاره سوم روزنامه وطن امروز نوشت: برخلاف رویه‌ای که دیپلمات‌های مذاکره‌کننده هسته‌ای طی ماه‌های اخیر اتخاذ کرده‌اند اما روز گذشته حسن روحانی، رئیس‌جمهور در زاهدان بار دیگر تصریح کرد در توافق ژنو به حق غنی‌سازی ایران اذعان شده است. دولت روحانی از همان دقایق ابتدایی پس از توافق ژنو اصرار داشته است بگوید این توافقنامه به حق غنی‌سازی ایران اذعان داشته است. نخستین بار محمدجواد ظریف بلافاصله پس از توافق ایران و 1+5 در ژنو این ادعا را مطرح کرد. پس از او حسن روحانی هم در سخنرانی خود و هم در نامه به رهبری تاکید کرد در توافق ژنو به حق غنی‌سازی ایران اذعان شده است. با این حال اما به مرور و پس از بررسی عمومی متن توافقنامه و نیز اصرار مقامات آمریکایی بر رد این ادعای دولت ایران، دیپلمات‌های دولت از تکرار این ادعا اجتناب کردند. به گونه‌ای که طی ماه‌های اخیر تقریبا آنها هیچ ادعایی درباره به رسمیت شناخته شدن حق غنی‌سازی ایران در توافق ژنو نداشته‌اند. با این وجود روز گذشته حسن روحانی در سومین سفر استانی خود و در جمع مردم زاهدان بار دیگر این ادعا را مطرح کرد. آقای روحانی در اجتماع مردم زاهدان گفت: «نخستین گام‌ها برای برداشتن تحریم با تدبیری که دولت از شما مردم اتخاذ کرد، آغاز شد و امروز شاهد شکسته شدن بخشی از تحریم‌ها هستیم. از آن بالاتر، اعتراف دنیا به حق مردم در زمینه حقوق هسته‌ای و غنی‌سازی است که امروز دنیا در توافق 1+5 به آن اذعان و اعتراف کرده است.» این اظهارنظر آقای روحانی در حالی است که در متن توافق ژنو اساسا چنین حقی برای ایران اذعان نشده است.

موضوع به‌رسمیت شناخته شدن حق غنی‌سازی ایران همواره یکی از خطوط قرمز اصلی ایران در مذاکره با طرف‌های غربی بوده است. به‌رغم آنکه عضویت ایران در ان‌پی‌تی این حق عمومی را به ایران داده اما اذعان 1+5 در مذاکره با ایران می‌تواند یک پیروزی بزرگ دیپلماتیک برای دولت مذاکره‌کننده تلقی شود. حسن روحانی و پیش‌تر محمدجواد ظریف مدعی این بودند که آنها توانستند در مذاکرات ژنو طرف مقابل را ناچار کنند به حق غنی‌سازی ایران اذعان کند اما همانگونه که گفته شد؛ بررسی متن توافقنامه ژنو نشان می‌دهد آنها اساسا چنین حقی را برای ایران به رسمیت نشناخته‌اند. جان کری، وزیر خارجه آمریکا نیز پس از این توافق چندین بار صراحتا اعلام کرد آمریکا هرگز برای ایران حق غنی‌سازی را به‌رسمیت نخواهد شناخت.

اعتراف عراقچی

اگرچه بررسی ابتدایی متن توافق ژنو نشان می‌دهد هیچ حقی برای غنی‌سازی ایران به‌رسمیت شناخته نشده است اما به نظر می‌رسد برای جلوگیری از تشویش اذهان در این مورد باید به اظهارات چندی پیش عباس عراقچی درباره ماجرای حق غنی‌سازی استناد کرد. عباس عراقچی که پس از ظریف مسؤولیت مذاکرات ایران و 1+5 را برعهده دارد، پنجشنبه 3 بهمن 1392 به قم سفر کرد و دیدارهایی با علما و روحانیون درباره موضوع توافقنامه ژنو برگزار کرد. عراقچی در یکی از این دیدارها در مدرسه معصومیه(س)، پس از سخنرانی و توضیح درباره توافق ژنو با سوالات دقیق طلاب این مدرسه مواجه شد. اگرچه با نظر عراقچی این نشست خبری نشد و خبرنگاران اجازه حضور در این نشست را نداشتند اما طلاب حاضر در جلسه اطلاعاتی درباره اظهارات عراقچی مطرح کردند. در این میان، یک فایل صوتی نیز از عراقچی درباره موضوع غنی‌سازی منتشر شد که محتوای آن بسیار حائزاهمیت است چراکه در این فایل صوتی عباس عراقچی در پاسخ به سوال یکی از طلاب درباره حق غنی‌سازی، صراحتا گفته است که ادعای روحانی مبنی بر اذعان 1+5 به حق غنی‌سازی ایران در توافق ژنو اشتباه بوده است. به گزارش «وطن امروز»‌، عراقچی در بخشی از برنامه پرسش و پاسخ با روحانیون مدرسه معصومیه با سوال دقیق یکی از طلاب مواجه می‌شود. این روحانی که تناقضات اظهارات عراقچی و روحانی در موضوع به‌رسمیت شناخته شدن حق غنی‌سازی ایران را متوجه شده بود از عراقچی پرسید با توجه به اینکه شما می‌گویید آمریکا حق غنی‌سازی ایران را نمی‌پذیرند؛ آیا نامه رئیس‌جمهور به رهبری بلوف بوده است یا خیر؟ که معاون وزیر امور خارجه پاسخ داد: من هم همین را می‌خواهم عرض کنم ببینید بین خود ما حتی در سطح رئیس‌جمهور کلمه حق و شناسایی حق یک مقداری قرقاطی شده است. وی افزود: اینکه آقای رئیس‌جمهور توی نامه‌شان اگر نوشتند حق ما را به رسمیت شناخته‌اند، ایشان اشتباه کرده‌اند.

این اظهارنظر عباس عراقچی، اعتراف صریح او به اشتباه روحانی در طرح ادعای به‌رسمیت شناخته شدن حق غنی‌سازی ایران در توافق ژنو است. این اولین بار است که یک مقام ارشد دولتی و نفر دوم مذاکرات هسته‌ای صراحتا اعلام می‌کند در توافق ژنو به حق غنی‌سازی ایران اذعان نشده و اظهارات رئیس‌جمهور درباره این موضوع اشتباه است.

روحانی چه گفته بود؟

این اعتراف صریح عراقچی به اشتباه رئیس‌جمهور در ماجرای حق غنی‌سازی در حالی است که حسن روحانی چند ساعت پس از توافق ژنو طی نامه‌ای به رهبر انقلاب نوشت در این توافق به حق غنی‌سازی ایران اذعان شده است. در نامه روحانی به رهبر انقلاب آمده بود: «خدای بزرگ را سپاس می‌گویم که در نخستین ماه‌های شروع کار دولت تدبیر و امید، فرزندان انقلابی شما توانستند در مذاکراتی دشوار و پیچیده، حقانیت ملت ایران در فعالیت‌های هسته‌ای را در صحنه بین‌المللی اثبات کنند و گام نخست را به‌گونه‌ای پیش برند که حقوق هسته‌ای و حق غنی‌سازی ملت ایران مورد اذعان قدرت‌های جهانی ـ که سال‌ها سعی بر انکار آن داشتند ـ قرار گیرد و راه برای گام‌های بلند بعدی در حراست از پیشرفت‌های فنی و اقتصادی کشور گشوده شود.» روحانی در بخش دیگری از این نامه نوشت: «دستاوردهای قطعی این توافق اولیه به رسمیت شناخته ‌شدن حقوق هسته‌ای ایران و حراست از دستاوردهای هسته‌ای فرزندان این مرز و بوم بوده است».

آقای رئیس‌جمهور البته همان روز یعنی 3 آذر طی یک مصاحبه خبری درباره توافق ژنو هم به موضوع به رسمیت شناخته شدن حق غنی‌سازی ایران در این توافقنامه اشاره کرد. روحانی در این گفت‌وگو اظهار داشت: «جمهوری اسلامی ایران به طور ذاتی از حق برخورداری صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای برخوردار است. معاهده «ان‌پی‌تی»، این حق را به همه کشورهای امضاکننده داده است و به همین دلیل هم بیش از 40 کشور در دنیا مشغول غنی‌سازی هستند که چارچوب آن براساس «ان‌پی‌تی» است. بر این مبنا هم آژانس بر بسیاری از کشورها یا اکثر آنهایی که سوخت هسته‌ای تولید می‌کنند، نظارت دارد اما در عین حال، اذعان قدرت‌های بزرگ به این حق مسلم از دیدگاه سیاسی و نیز برداشته شدن مشکلات از پیش پای ایران بسیار ارزشمند است». وی سپس گفت: «دستاورد دوم، حق غنی‌سازی در خاک ایران است. این حق ملت ایران است و هرکس هر تفسیری می‌خواهد، داشته باشد. در متن این توافقنامه به صراحت آمده است که ایران غنی‌سازی را انجام خواهد داد، به همین دلیل هم من به ملت ایران اعلام می‌کنم که فعالیت غنی‌سازی ایران به همان صورت سابق ادامه خواهد یافت».

البته آقای رئیس‌جمهور تا قبل از سفر روز گذشته به سیستان و بلوچستان در برخی سخنرانی‌های خود باز هم بر این موضوع که در توافق ژنو حقوق هسته‌ای ایران به‌رسمیت شناخته شده، اصرار کرده بود. با این حال با این اظهارات عباس عراقچی به نظر می‌رسد اکنون مقامات دولتی و تیم مذاکره‌کننده دیگر نمی‌توانند از اذعان 1+5 به حق غنی‌سازی ایران در توافقنامه ژنو سخن بگویند.